Zoeken naar zekerheid in flexibel werken: vast contract is achterhaald

Door de flexibilisering van de arbeidsmarkt is een vast contract na je afstuderen niet meer zo vanzelfsprekend als vroeger. “Toen ik in een callcenter moest gaan werken om rond te komen, vond ik het tijd voor een omslag.”

“Ik ben overal afgewezen. Uiteindelijk werd ik benaderd door een bedrijf. Inmiddels werk ik er drie maanden als junior online marketing medewerker”, vertelt Joost Willemse, in 2016 afgestudeerd bij Small Business en Retail Management (SBRM) in Den Bosch. Hij heeft een contract voor zes maanden en weet niet wat er daarna gebeurt. “Natuurlijk zou ik een vast contract willen. Ik heb net samen met mijn vriendin een huis gekocht en een vast contract biedt toch extra zekerheid.”

Rest van je leven
Vroeger was het de normaalste zaak van de wereld om bij het bedrijf waar je binnenkwam de rest van je leven te werken. Op dit moment hebben volgens het CBS zes op de tien werknemers een vast contract; tien jaar geleden waren dat er meer dan zeven.

Vooral jongeren hebben een grote kans op een flexibel contract. Vaak werken zij op basis van een tijdelijk, nuluren-, uitzendcontract of in een payrollconstructie. Slechts twee op de vijf werknemers in de flexibele schil kunnen binnen twee jaar doorstromen naar een vaste baan.

Van de in 2016 afgestudeerde Avansstudenten werkt gemiddeld 88,5 procent in loondienst. Een contractverlenging is iets waar zij op korte termijn allemaal tegenaan lopen.

Flexwet
Om de flexibilisering tegen te gaan, werd in 2015 de Wet werk en zekerheid (Wwz) ingevoerd, ook wel bekend als flexwet. Na twee jaar tijdelijke contracten of drie opeenvolgende tijdelijke contracten, moet je werkgever je een vast contract aanbieden.

Maar in de praktijk gaat het er anders aan toe: “Er worden zulke constructies in elkaar gepuzzeld dat er geen vast contract hoeft te worden gegeven”, vertelt Ineke van Kruining, docent Human Resource Management in Breda. “De doelstelling van de wet wordt niet behaald.”

De wet krijgt veel kritiek en er zijn voorspellingen dat de flexwet binnenkort aangepast wordt, als de nieuwe coalitie in Den Haag rond is. Ook Van Kruining verwacht dat de flexwet zal veranderen. “Maar als ik een oplossing had, zou ik Rutte wel bellen”, grapt ze. Er gaan voorstellen rond om tot vijf jaar flexibele contracten aan te bieden.

Andere wegen naar Rome: wat dan wel?
Een succesrecept voor die levenslange baan via de gebaande paden is achterhaald. Er zijn meer wegen die naar Rome leiden. Amber Dijs studeerde in 2014 af aan de Akademie voor Kunst en Vormgeving|St.Joost en ging in eerste instantie als freelancer aan de slag. “Toen ik uiteindelijk in een callcenter moest gaan werken om rond te komen, vond ik het tijd voor een omslag. Via de Startersbeurs ging ik aan de slag bij de Dutch Design Week. Dat beviel goed en na enkele tijdelijke contracten heb ik sinds januari een vast contract. Met horten en stoten en na het bekende ‘zwarte gat’ na het afstuderen, is het dan toch goed gekomen.”

De verschillende vormen van flexibele contracten hoeven niet slecht te zijn. Voor Jochum Smit, in 2016 afgestudeerd bij Chemie in Breda, kleven er juist voordelen aan. Hij weet de flexibilisering juist in zijn voordeel te gebruiken. Na zijn afstuderen kon Jochum via een detacheringsbureau aan de slag.

“Ik vind het werken via een detacheringsbureau ideaal als je nog niet zeker bent over wat je wilt. Bij dat soort bureaus zijn veel mogelijkheden en je kunt bijvoorbeeld in één jaar tijd bij vier verschillende bedrijven werken. Als je het niet leuk vindt? Dan kun je vaak stoppen en iets anders proberen”, zegt Jochum. Het biedt minder zekerheid, maar helpt je bij het opdoen van ervaring. Want een droombaan bemachtigen die aansluit bij wat jij graag doet en past bij jouw opleidingsniveau, is niet altijd even gemakkelijk.

Op de manier ervaring opdoen in een net wat andere tak dan waarvoor je opgeleid bent zoals Jochum is niet eens zo’n verkeerde stap. Van Kruining tipt het ook: “Laat je vakgebied los en schuif eventueel iets naar links of rechts als je daardoor wel aan een baan kunt komen.”

Oud-student SBRM Joost heeft nog een tip voor Avans: “Ik vind dat er vanuit de opleidingen meer aandacht besteed mag worden aan hoe je aan een passende baan komt en of je wensen als starter niet te hoog zijn.”