Docent in de toekomst nog steeds inspirator en motivator

Het onderwijs verandert. Maar wat betekent dat voor de rol van de docent? Lydia Schaap, adviseur Brein & Leren bij het Leer en Innovatiecentrum en Han van Osch, projectmanager bij het Centre Of Expertise Biobased Economy delen hun visie. “Voor sommige docenten verandert er weinig en voor andere heel veel”.

Dankzij onderzoeken krijgen we steeds meer kennis van hoe mensen leren. We weten dat het voor de klas staan en zenden en vertellen ‘hoe het zit’ niet de meeste effectieve lesvorm is. Studenten onthouden maar weinig van de theorie die bij traditionele hoorcolleges aan bod komt. “Dat wil niet zeggen dat een docent dat nooit kan doen. Kennis overbrengen is belangrijk, maar je moet variatie Aanbrengen in de wijze waarop je dat doet”, zegt Lydia Schaap, van origine onderwijspsycholoog en bij Avans werkzaam bij het Leer- en Innovatiecentrum als teamcoördinator.

Lesdoelen
In de toekomst wordt het lesdoel van de docent of het leerdoel van de student belangrijker. Wat wil je bereiken? Welke kennis en vaardigheden moeten studenten verwerven en op welke manier doen ze dat het meest effectief? “Lesdoelen zijn leidend voor het ontwerp van je onderwijs, maar met een groeiend aantal mogelijkheden in activerende lesvormen moet je die afweging nóg bewuster gaan maken”, zegt Lydia.

“Ik verwacht dat we meer dan nu hoorcolleges opnemen, dan kunnen studenten op een zelfgekozen moment en plaats kennis nemen van de inhoudelijke lesstof”, zegt Han van Osch, projectmanager bij het Centre of Expertise Biobased Economy. “Ik voorzie ook een grotere rol in het onderwijs voor de expertisecentra en lectoren”, stelt hij. “De input vanuit het bedrijfsleven neemt toe. Expertisecentra zijn de ideale intermediair tussen bedrijven en onderwijsprojecten.” De wijze waarop Avanslectoren betrokken zijn bij het onderwijs is verschillend. Sommige lectoren staan heel dicht bij het onderwijs, anderen richten zich vooral op onderzoek. “Die situatie zal niet zo veel veranderen”, verwacht Han. “Niet elke lector hoeft direct bij het onderwijs betrokken te zijn. Wat wél steeds belangrijker wordt, is dat de kennis van het lectoraat zijn weg vindt naar het onderwijs.”

‘Studenten willen vooral persoonlijk contact’

Persoonlijk contact
De interactie tussen docenten en studenten blijft belangrijk. “Studenten willen vooral persoonlijk contact”, zegt Lydia. “Wellicht dat in de toekomst, als we er allemaal meer aan gewend zijn, een middel als Skype net zo effectief is. En dat we uiteindelijk chatbots ontwikkelen die een deel van dat contact overnemen, maar ik verwacht dat dat nog wel een tijd gaat duren.”

“Docenten blijven de inspirator en motivator”, verwacht Han. “Zij begeleiden studenten bij het toepassen van kennis.” De school als ontmoetingsplek zal ook niet verdwijnen. “Studenten hebben de behoefte om elkaar te ontmoeten, ergens bij te horen. Die sociale omgeving waarin je steun vindt bij elkaar is belangrijk”, zegt Lydia.

‘Onze hersenen werken echt niet veel anders dan die van mensen honderd jaar geleden’

Afleiding
“Het menselijk brein evolueert enorm traag. Onze hersenen werken echt niet veel anders dan die van mensen honderd jaar geleden”, zegt Lydia. “Je hoort vaak dat jongeren steeds minder lang geconcentreerd kunnen zijn, maar komt dat doordat ze anders denken?” De onderwijsdeskundige wijst op alle afleiding in de collegezaal zoals smartphones en laptop. “En vergeet ook niet de PowerPoints met irrelevante plaatjes en filmpjes. Ook dat is afleiding.”

Learning analytics
De docent van de toekomst zet learning analytics en data in om het onderwijs effectiever te maken, daar zijn de meeste onderwijsdeskundigen het over eens. “De interactie tussen student en docent is bepalend. Door software te gebruiken kan een docent meer tijd overhouden om tot die interactie te komen”, zegt Lydia. Learning analytics monitoren het leergedrag en zorgen ervoor dat studenten de juiste vervolgacties doen. “Dat kan een computer veel beter en sneller dan een docent, maar de docent moet wel weten hoe hij data goed kan interpreteren. De docenten van de toekomst moeten dus meer digitaal geletterd zijn dan nu vaak het geval is.”

“Veel hangt af van welke keuzes gemaakt worden”, meent Lydia. “Je ziet nu al dat er bij Avans verschillende typen docenten rondlopen en dat blijft ook wel. De ene is al meer digitaal vaardig dan de ander. Voor sommige docenten verandert er daarom weinig en voor andere heel veel.”