Nieuwe hbo-opleidingen schieten als paddestoelen uit de grond. De ‘zelfregie’ van de hogescholen blijkt niet goed te werken. Dat staat in het deze week verschenen rapport ‘Loslaten of vasthouden’, dat in opdracht van minister Hermans is geschreven.
Hogescholen moeten meer vrijheid hebben om naar eigen inzicht nieuwe opleidingen en nevenvestigingen op te richten, vindt de minister. Daarom worden nieuwe opleidingen sinds ruim een jaar alleen nog beoordeeld op kwaliteit. Wanneer een opleiding ongewenste concurrentie oplevert voor anderen, moeten de hogescholen het onderling uitvechten.
Ondertussen zitten de hogescholen elkaar in de weg met een groot aantal overlappende opleidingen – terwijl het aantal hbo-studenten daalt. Hermans was daar destijds niet bang voor. De hogescholen zouden de zaken samen in de hand houden, meende hij. Die ‘zelfregie’ werkt niet goed, staat in het rapport.
‘Twee petten op één hoofd’, die van vechter voor het eigenbelang en bewaker van het maatschappelijk belang,’is er één te veel gebleken’, concludeert het rapport. Het blijkt niet mogelijk om binnen de HBO-raad alle conflicten op te lossen met eigen arbitrage. Hermans heeft bovendien in zeven zaken die alsnog aan hem zijn voorgelegd, het oordeel van de arbiters doorkruist. De arbitrage heeft daardoor steeds minder gezag gekregen.
‘Hermans heeft wel wat boter op zijn hoofd’, meent collegevoorzitter F. Kuipers van de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, ‘want de onderlinge afspraken van hogescholen over nevenvestigingen heeft hij genegeerd. Sommige bestuurders raken daardoor ontmoedigd.’ Ook het rapport hekelt het feit dat de minister de zelfbeperking van het hbo in deze kwestie heeft onderuitgehaald. Zowel hij als de hogescholen hebben daardoor ‘aan geloofwaardigheid ingeboet’.
De rapporteurs, onder leiding van dr. J.W. Asje van Dijk, willen dat er nu een bindende arbitrage komt, maar volgens Kuipers kan dat niet. De minister zou zo immers zijn verantwoordelijkheden afschuiven.
Kuipers ziet in de bachelor-masterstructuur een mooie aanleiding om de wildgroei ongedaan te maken: het aantal opleidingen kan terug naar een stuk of veertig. Tegelijk kan de persoonlijke vrijheid van de student vergroot worden: binnen de bachelor-masterstructuur kan hij zeer gedetailleerd uit diverse studieroutes kiezen. Kuipers: ‘Ik ben er van overtuigd dat Hermans dat inziet.’ (BB/HOP)
Punt. Of had jij nog wat?