Val kabinet: de gevolgen voor het hoger onderwijs

De val van Paars II kan voor het hoger onderwijs nog vervelende gevolgen hebben. Niet alleen zal Loek Hermans de BaMa-wet in de Eerste Kamer demissionair moeten verdedigen, de deregulering van het hoger onderwijs zou wel eens naar een volgend kabinet kunnen worden doorgeschoven.
Het wordt in politiek Den Haag als ongepast gezien om baanbrekende wetvoorstellen door de Tweede Kamer te loodsen als de minister eigenlijk niet meer aan de macht is en alleen nog even op de winkel past voor zijn opvolger.
Hermans wilde in de herfst van zijn ambtstermijn nog een aantal complexe wetsvoorstellen door de Tweede Kamer loodsen. Bij de invoering van het Angelsaksisch onderwijsmodel en de accreditatie lukte dat, maar voor de bewindsman de deregulering in de Tweede Kamer kon behandelen, bleek de hbo-fraude de spreekwoordelijke steen in de vijver.
Onlangs liet het Hermans’ eigen ministerie nog weten de deregulering op korte termijn schriftelijk te willen afronden.
Verschillende universiteiten en hogescholen kunnen door het uitstel van de wet in de problemen komen met hun voorgenomen fusies. Formeel is er nog altijd een verbod van kracht op fusies tussen universiteiten en hogescholen.
Een jaar geleden presenteerden Sijbolt Noorda en Simon Korteweg, de collegevoorzitters van Universiteit (UvA) en Hogeschool van Amsterdam (HvA) hun uitgewerkte plan om te fuseren tot één brede onderwijsinstelling. Als de minister zou opschieten met een wetswijziging, kon de eerste ‘comprehensive university’ van de lage landen over twee jaar een feit zijn. Dat wordt nu moeilijk.
Hermans was sowieso laat met zijn hervormingen in het hoger onderwijs. In december 2001 zei hij hierover: ‘Vier jaar is kort. Je legt een wet niet zomaar in de Kamer. Daar gaan beleidsnota’s aan vooraf. Naast de Raad van State moeten wij bovendien langs de Onderwijsraad. Plus gecompliceerde zaken als artikel 23, de vrijheid van onderwijs. Maar bij de eerste kamerbehandeling bleek over accreditatie (de keurmerken, red.) een grote consensus te bestaan. Voor bachelor-master geldt hetzelfde, misschien wel unanimiteit.’
Wat de voorstellen omtrent accreditatie en het Angelsaksisch onderwijsmodel betreft: Hermans heeft geluk dat ze door de Tweede Kamer heen zijn. Bovendien heeft de bewindsman de weg naar de Eerste Kamer al geplaveid, zodat het voor de hand ligt dat Hermans ‘zijn’ wetten in de Senaat mag verdedigen. Of dat ook van harte gaat, is een tweede. (TdO/HOP)