Terug naar overzicht

“Nijs over de onderwijsbegroting: ‘Ik noem het zelf altijd bezuinigingen’”

De afgelopen tien jaar heeft staatssecretaris Annette Nijs (40) voor Shell gewerkt, onder andere als ‘global e-commerce manager’. Ze was gestationeerd in Oman, Londen, Houston en Manilla. De zakenvrouw, ooit voorzitter van de Jongeren Organisatie voor Vrijheid en Democratie (JOVD), gaat voor de liberalen wederom de politiek in.
Nijs is een liberale zakenvrouw. De tucht van het bedrijfsleven past ze onverkort toe op het hoger onderwijs. ‘We moeten succesfactoren formuleren.’ Die denktrant is in Den Haag niet gebruikelijk. Tot haar verbazing werkt het Ministerie van Onderwijs bijvoorbeeld nauwelijks met streefcijfers. ‘Wanneer is bijvoorbeeld de invoering van de bachelor-masterstructuur een succes? Er stond niet op papier hoeveel procent van de opleidingen dit jaar het BaMa-stelsel moest invoeren. Het is tachtig procent geworden. Dat is wellicht goed, maar misschien had het honderd procent moeten zijn. Ik wil zulke criteria vaststellen, liefst samen met de instellingen.’
Er komt, tegen de gewoonte in, één bekostigingsstelsel voor het hele hoger onderwijs. Bovendien geldt voor zowel HBO als WO dat sommige masters wel en anderen niet bekostigd zullen worden. Of het onderscheid tussen HBO en WO dan geheel wegvalt? ‘Nee, universiteiten hebben natuurlijk een heel andere traditie waaruit ze kunnen putten’, aldus de staatssecretaris.
Natuurlijk speelt ook de inhoud van opleidingen mee. Nijs: ‘Alle instellingen denken dat hun huidige curriculum goed genoeg is voor een master, maar in een aantal gevallen is dat misschien niet zo. Ik ga gedurende de rit regelmatig aan de betrokken partijen, waaronder zeker ook het bedrijfsleven, vragen: is dit goed genoeg voor een master?’
Over de gewraakte efficiency-korting voor de onderwijsinstellingen is ze op dezelfde manier duidelijk: ‘Ik noem het zelf altijd bezuinigingen. “Efficiency-korting” suggereert dat de universiteiten niet efficiënt werken, en dat is te simplistisch.’ Al twintig jaar wordt er op onderwijs bezuinigd. Nijs: ‘Dat komt doordat er geen duidelijkheid is over wat de overheid wil, kan en moet betalen. Moet de overheid tweede en derde studies betalen? Moet zij meer betalen voor studenten uit het kunstvakonderwijs dan voor studenten techniek? Als iemand een bovenmodaal inkomen heeft, moet de overheid dan nog bijbetalen als hij gaat studeren? Over dat soort vragen wil ik duidelijkheid scheppen.’
Een soortgelijke vraag is natuurlijk hoeveel een student zelf moet bijdragen aan zijn studie. ‘Als je een goed inkomen verwerft dankzij je studie, dan kun je ook een deel van de studiekosten terugbetalen’, vindt Nijs. Zij wil het systeem van de studietaks onderzoeken, waarbij de student na zijn afstuderen een deel van zijn beurs via de belasting terugbetaalt. ‘Dat kan vijftig of honderd procent van de beurs zijn, of misschien helemaal niets.’
Nijs wil ook de wildgroei aan opleidingen in het hoger onderwijs aanpakken. ‘Er is nu ongezonde concurrentie in de markt. Als iemand een succesvolle opleiding bedenkt, gaan anderen die meteen kopiëren.’ Ook in het wetenschappelijk onderwijs wil Nijs het aantal opleidingen terugdringen. ‘Er zijn nu bijvoorbeeld tien opleidingen psychologie. Dat kunnen er best vijf minder zijn. Die opleidingen hebben basiskosten die je op die manier terug kunt dringen. Als universiteiten zich op hun sterke punten richten, krijg je beter onderwijs en beter onderzoek.’ (PH,BB/HOP)

Punt. Of had jij nog wat?

Meer lezen?