Hoger onderwijsspecialist Arno Lammeretz van Abvakabo FNV kijkt verder dan lonen alleen. Er moet visie getoond worden op hogescholen en universiteiten. En lef. En met bezuinigen op het hoger onderwijs moet je bij Lammeretz al helemaal niet aankomen. ‘Op de lange termijn schiet je je daarmee als samenleving in de voet. Nederland moet het hebben van zijn kenniseconomie, dus moet je er voor zorgen dat die blijft draaien.’
Natuurlijk, het kabinet is gevallen. Begin volgend jaar kan Nederland weer naar de stembus en daarna is alles anders. Het pleidooi van Lammeretz lijkt derhalve niet goed getimed. Of wel? Lammeretz: ‘Van opluchting is bij mij geen sprake. CDA en VVD zijn eigenlijk wel tevreden met het regeerakkoord, en de kans is dus groot dat zij de bezuinigingen er toch door drukken.’
En onder meer daarom gaan de acties op 12 november gewoon door. Mede mogelijk gemaakt door Abvakabo FNV, want de bond zorgt onder meer voor posters en briefkaarten. Bovendien organiseert de vakbond op die dag een aantal bijeenkomsten. ‘De actiebereidheid is groot’, aldus Lammeretz. ‘Zelf vind ik dat nogal wat zeggen. Je krijgt het hele hoger onderwijs niet zo makkelijk op de barricades, laat staan met medewerking van de instellingen. Er moet een luid en duidelijk signaal worden afgegeven aan de politiek. We moeten ze ervan overtuigen dat het zo niet gaat. En als je er goed over nadenkt is zo’n breed gedragen actie in verkiezingstijd juist nuttig. Nu kunnen we partijen beïnvloeden met een krachtige lobby. Die partijen moeten straks een regeerakkoord gaan opstellen. Als dat akkoord er eenmaal ligt en we moeten dan nog aan de gang, is het wellicht te laat.’
De student op laten draaien voor het gat dat de overheid laat vallen, ziet de vakbondsman niet zitten. ‘Het is in niemands belang om grote barrières op te werpen. Iedereen moet kunnen studeren, waar en wat hij maar wil. En door hoge collegegelden te gaan vragen, sla je de plank gewoon mis. De Nederlandse economie is gericht op werkenden die een goede opleiding hebben genoten. Je moet voor alles voorkomen dat er minder mensen gaan studeren, want we komen echt in de problemen met onze kennismaatschappij. We moeten er op toezien dat de regering zich realiseert hoe essentieel goed hoger onderwijs is en dat daarop bezuinigen op de lange termijn ellende veroorzaakt.’
Zelfs als er in het hoger onderwijs dingen zijn waarop bespaard kan worden, kan het veld dat budget niet missen. ‘Er is wellicht hier en daar nog wat te doen aan de bureaucratie, en door één opleiding op minder instellingen aan te bieden win je ook nog wel wat. Maar het geld dat dan wordt bespaard moet je juist weer in de eigen knelpunten steken. Investeer in lonen, gebruik het geld om de overgebleven opleidingen nog sterker te maken, maar haal het alsjeblieft niet weg.’
Werk aan de winkel dus voor het hoger onderwijs. Lammeretz ‘Politici laten zich leiden door thema’s waarop ze goed kunnen scoren. Met de aangekondigde acties in het hoger onderwijs proberen we meer draagvlak te creëren, om zo geld voor die sector binnen te halen. Al is het maar omdat onze leden er baat bij hebben. De lonen in het hoger onderwijs lopen zover achter, dat wij zeggen: doe daar om te beginnen maar eens vijfhonderd miljoen euro bij. In Nederland wordt in het hoger onderwijs zo slecht betaald dat we binnen de EU alleen Spanje, Italië en Griekenland achter ons laten.
Naast de loonachterstand is er nog een probleem: jonge docenten en onderzoekers worden te vaak aan het lijntje gehouden door de instellingen. Lammeretz: ‘Universiteiten en hogescholen moeten snel jonge mensen aan zich binden. Het moet afgelopen zijn met wurgcontracten, je moet aio’s niet meer afschepen met een fooi. Het is in het hoger onderwijs niet ongewoon dat onderzoekers of docenten twaalf jaar lang tijdelijke contracten hebben, steeds voor een andere functie. Die mensen hebben toch ook recht op zekerheid? En dan zijn er collegevoorzitters die tegen ons zeggen
Punt. Of had jij nog wat?