Het CDA en vooral de VVD lagen flink onder vuur tijdens een verkiezingsdebat van studentenvakbond LSVb en de universiteiten en hogescholen. ‘Poen gaat de universiteit beheersen.’
‘Studenten, lastig publiek’, verzuchtte een politicus die wel erg veel op Loek Hermans leek onlangs in een reclamespotje van een bekend biermerk. Zijn oplossing: zeg gewoon wat ze willen horen (‘Biertje?’). Hermans’ partijgenoot Arno Visser is minder opportunistisch aangelegd. Hij had dan ook geen leuke avond in het Utrechtse Academiegebouw.
Het was zogezegd prijsschieten voor de opponenten van de nummer 33 van de VVD-lijst. Vooral Kees Vendrik (GroenLinks) liet geen gelegenheid onbenut de beginnende liberaal (‘hoho, de afkortingen vliegen me om de oren!’) aan te pakken, en ook de goed gevulde zaal liet zich niet onbetuigd.
Visser bleef onverstoorbaar onder het boegeroep, maar zakte gaande de avond steeds verder onderuit. Zijn blik verried machteloosheid over zoveel onbegrip. Snapten de studenten dan niet dat zij alle gewenste miljardeninvesteringen in onderwijs later zelf dubbel en dwars moeten terugbetalen? Dat er ook geld nodig is voor veiligheid, voor de pensioenen en voor meer wegen en openbaar vervoer? ‘Je kunt wel lekker makkelijk alle zaaltjes afgaan met mooie beloftes, maar uiteindelijk kom je jezelf dan keihard tegen.’
Even beet Visser van zich af met een poging de veel geciteerde OESO-cijfers over de Nederlandse onderwijsbestedingen onderuit te halen. ‘Nederland besteedt misschien wel een lager percentage van het BBP (Bruto Binnenlands Product – WvD) aan onderwijs dan de meeste landen, maar ons BBP is dan ook een stuk hoger. In euro’s zijn de onderwijsuitgaven juist tamelijk hoog’, doceerde hij.
Zijn uitleg was aan dovemansoren gericht. ‘We willen niet de hele avond debatteren over cijfertjes en percentages, het gaat gewoon om goed onderwijs!’ verwoordde iemand in de zaal stemming. ‘Bovendien is een euro hier veel minder waard dan in Tsjechië’, trapte iemand in het publiek nog even na.
Vendrik wist wél hoe hij zich bij de studenten populair moest maken. ‘Het gaat om geld en om zeggenschap’, verklaarde hij stellig. De financieel specialist van de GroenLinksfractie in de Tweede Kamer verweet de VVD’er kortzichtigheid. ‘Iedere euro die je in onderwijs steekt levert de economie een rendement van acht of negen procent op. De rente op de staatsschuld is net vijf. Als je nu meer geld in onderwijs steekt kun je die schuld straks dus makkelijker aflossen.’
Toch richtten studenten en panelleden hun pijlen niet alleen op de arme VVD’er. Ook CDA-kamerlid Cisca Joldersma moest het ontgelden. Haar voorzichtige houding en haar mitsen en maren werden telkenmale met gejoel onthaald. Bij de invoering van Hermans’ bachelor-masterstelsel hadden de christendemocraten zich nog met hand en tand verzet tegen topcollegegelden voor topopleidingen, maar in het strategisch akkoord werd dat ferme standpunt ingeleverd.
Toch wijst het CDA het topcollegegeld in zijn verkiezingsprogramma nog altijd af. Is dat voor Joldersma een breekpunt bij de komende formatie? wil de zaal weten. ‘Ik vind het heel belangrijk, maar om er nou mijn zetel voor op te geven… Het gaat trouwens niet om mij, maar om het CDA.’
Joldersma ergerde zich aan de discussie, die volgens haar wel erg eenzijdig over de recente bezuinigingen ging. Vendrik, wijzend: ‘Wie is er nou met die bezuinigingen begonnen? Wij wíllen het er helemaal niet over hebben, maar we moeten wel!’ PvdA-kamerlid Mariët Hamer, die als oud-LSVb-voorzitter eveneens een thuiswedstrijd speelde, wenste het CDA een plek in de oppositie toe. ‘Dan doen jullie tenminste weer goede dingen met het onderwijs.’
Nog één kans kreeg Visser. Als hij minister van onderwijs wordt, zou hij ‘allereerst heel veel regels afschaffen’ en een einde maken aan de ‘Goelag van Zoetermeer’, beloofde hij de zaal. Vendrik: ‘Ik begrijp daaruit dat Loek Hermans er echt een zootje van heeft gemaakt!’ (WvD/HOP)
Punt. Of had jij nog wat?