Het is onzeker geworden of er een parlementair onderzoek komt naar ‘hbo-fraude’. CDA en VVD lijken daarvan af te zien, nu Nijs een onafhankelijke commissie heeft aangekondigd, die de gaten in het veel bekritiseerde ‘zelfreinigend onderzoek’ van de onderwijsinstellingen moet dichten.
Bij het verschijnen op 19 februari van het rapport van de Rekenkamer over de affaire had de staatssecretaris al aangekondigd dat ze een vervolgonderzoek wilde, en gisteren kondigde ze aan daarvoor een onafhankelijke commissie in te stellen.
Kort voor het verschijnen van het Rekenkamerrapport had Nijs nog gezegd, dat ze hoopte spoedig een punt achter de zaak te kunnen zetten. Maar de Rekenkamer vond het zelfreinigend onderzoek, waartoe de toenmalige minister Loek Hermans de onderwijsinstellingen had verplicht, ontoereikend als reactie op het geconstateerde misbruik van bekostigingsregels. ‘Omdat niet elke instelling in het zelfreinigend onderzoek volledige en juiste informatie heeft verstrekt, zullen alle instellingen onderwerp van onderzoek zijn’, is nu de argumentatie om toch vervolgonderzoek in te stellen. Net als het ‘zelfreinigend onderzoek’ heeft ook het vervolgonderzoek betrekking op hogescholen, universityeiten en ROC’s.
De nieuwe commissie moet vaststellen ‘of, en zo ja in welke mate misbruik is gemaakt van de bekostigingsregels’. Aan de hand van de uitkomsten zal het ministerie geld bij de instellingen terugvorderen. De commissie krijgt tot begin 2004 de tijd om te rapporteren.
Tegelijk kondigt Nijs maatregelen aan om de instellingen beter te controleren op naleving van de bekostigingsregels, en worden wetswijzigingen beloofd die de mazen in het systeem moeten verkleinen.
Met haar voorgestelde fraude-aanpak probeert Nijs het initiatief bij het ministerie van Onderwijs te houden. De linkse partijen in de Tweede Kamer dringen naar aanleiding van het rapport van de Rekenkamer aan op een parlementair onderzoek of een parlementaire enquête. De PvdA, de SP, GroenLinks en D66 vinden dat de volksvertegenwoordiging de regie moet voeren, omdat het beleid van het ministerie zou hebben bijgedragen aan de fraude-affaire.
Toch is het voornemen van Nijs zeker niet kansloos. Het heeft al de steun van CDA en VVD, samen goed voor 72 zetels. Eerder sloten die partijen een parlementair onderzoek of een enquête niet uit. De LPF (8 zetels) beraadt zich nog.
De linkervleugel van de Tweede Kamer wijst het voorstel van Nijs af. Volgens de partijen hebben het ministerie van Onderwijs en zijn bewindslieden hun kans gehad om de onderste steen in de fraude-affaire boven te krijgen. (PH/HOP, FG)
Punt. Of had jij nog wat?