Ze werd bekritiseerd door haar minister, bespot door studenten en onder het toeziend oog van de pers door de mangel gehaald in de Tweede Kamer. Staatssecretaris Nijs zal zich een andere start hebben gewenst in de Nederlandse politiek. Maar nu de kruitdampen van vier maanden formatieleed optrekken, is ze gewoon weer staatssecretaris op OC&W.
De post van Nijs leek lange tijd naar haar partijgenoot Clemens Cornielje te gaan. Diverse dagbladen noemde de vroegere vice-fractievoorzitter van de VVD al in het rijtje nieuwkomers. Kort daarop bleek Nijs alsnog aan het langste eind te trekken.
Vanaf de val van Balkenende I maakte de eindelijk weer missionaire staatssecretaris duidelijk haar werk op OC&W voort te willen zetten. Nijs ging dan ook – conform de afspraak met CDA en LPF – gewoon verder met haar zoektocht naar bezuinigingsposten. Waar ze maar kwam, probeerde ze de discussie op gang te brengen. Over omzetting van de stufi in een lening, over het niet bekostigen van tweede en derde studies en over het nut van de hoeveelheid opleidingen. Want waarom zou je tien redelijke psychologiefaculteiten openhouden, terwijl je ook vier topfaculteiten kunt hebben in Nederland?
Het spreekt voor zich dat Nijs met haar plannen niet altijd vrienden maakte. Studenten, universiteiten en hogescholen reageerden gebeten op de plannen, en demonstraties volgden.
Er waren ook politieke gevolgen: minister Van der Hoeven bekritiseerde Nijs openlijk in de media, en Nijs werd daarmee in feite aan te ketting gelegd. De staatssecretaris kreeg er daarop van flink van langs in de Tweede Kamer. Want wat wilde Nijs nou eigenlijk? En welke ideeën waren concrete plannen, en welke proefballonnetjes? Pasklare antwoorden had ze niet op die vragen, en dus kondigde Nijs aan haar discussies voortaan intern te voeren. Ze probeerde zelfs een openbare bijeenkomst van de studentenkamer tot een interne aangelegenheid te maken, in de hoop nu eens niet met haar ideeën in de krant te komen.
Sindsdien is het weliswaar wat rustiger rond de staatssecretaris, maar een notitie over de ‘maatschappelijke relevantie’ van opleidingen deed onlangs weer het nodige stof opwaaien. Nijs wil in de toekomst alleen nog maar opleidingen erbij die de kenniseconomie van nut zijn. Dat viel weer verkeerd bij de universiteiten. Want wat voor gevolgen heeft zo’n beoordeling voor opleidingen als filosofie of antropologie?
Nijs mag het de instellingen zelf uitleggen in de komende jaren. Ze komt weliswaar onder een wat gunstiger gesternte terug op het toneel – dankzij de inspanningen van D66 hoeft het mes niet in het onderwijsbudget – maar de buit van 800 miljoen euro erbij is nog niet verdeeld. (TdO/HOP)
Punt. Of had jij nog wat?