Schaf de basisbeurs af. Laat studenten alles maar lenen. Dat advies van het Centraal Planbureau (CPB) heeft tot voorspelbare woede geleid van de landelijke studentenbond LSVb.
Het idee van het CPB heet in jargon een sociaal leenstelsel. Het voorstel is niet nieuw, maar opvallend is dat het nu deel uitmaakt van de gezaghebbende Macro Economische Verkenning (MEV) 2004, die elk jaar met Prinsjesdag aan het kabinet wordt aangeboden. Daarmee levert het CPB een belangrijke bijdrage aan de discussie over de herziening van de studiefinanciering. De commissie Vermeend komt hierover op 20 oktober met een rapport.
Het ‘sociale’ element van het leenstelsel is dat afgestudeerden terugbetalen naar inkomen, zoals nu ook het geval is. Het verschil is dat de studieschuld veel hoger wordt als er geen gift meer is. Studenten moeten dus meer investeren in hun toekomst. Dit zogeheten profijtbeginsel moet de overheid veel geld opleveren.
Althans, dat lijkt zo. Volgens de LSVb is het voorstel kortzichtig, omdat het veel studenten zal afschrikken. Aflossing mag dan wel gaan naar inkomen, het is geen pretje jarenlang elke inkomensstijging te zien verdampen door hogere aflossing. En dus zullen minder jongeren aan een studie beginnen.
Deze ‘leenangst’ is door het CPB zelf onlangs aangetoond. Uit het onderzoek blijkt dat 27 procent van de studenten niet aan de studie was begonnen als ze geen basisbeurs hadden gekregen. Over enkele jaren zullen er dus aanzienlijk minder ‘kenniswerkers’ klaar staan om de kenniseconomie naar nieuwe hoogten op te stuwen. ‘Premier Balkenende kan de kenniseconomie dan wel op zijn buik schrijven’, stelt de LSVb. En dat terwijl de regering nu al alarm slaat over het dreigende tekort aan deze hoofdarbeiders.
Uit een ander recent onderzoek (van het Sectorbestuur Onderwijsarbeidsmarkt) blijkt dat verhoging van het onderwijspeil van de beroepsbevolking de maatschappij veel geld oplevert. Als de beroepsbevolking gemiddeld een jaar langer onderwijs geniet, levert dat jaarlijks een besparing op van ruim een miljard euro. De LSVb wijst er daarom op, dat ‘investeren in onderwijs zichzelf meer dan terugverdient’.
De studentenbond noemt nog een bezwaar van het sociaal leenstelsel. Om het aangaan van leningen zoveel mogelijk te beperken, zullen studenten nog meer dan nu naast hun studie gaan werken. En dat zou ten koste gaan van de kwaliteit van de studie. (OvB/HOP)
Punt. Of had jij nog wat?