‘Goedgekeurd door de Nederlandse Vereniging van Huisvrouwen’. Zulke stempels hebben de consument nooit zoveel wijzer gemaakt over de kwaliteit. Met het keurmerk voor hbo- en wo-opleidingen dreigt het ook die kant op te gaan.
Binnenkort zijn hbo-elektrotechniek, wo-economie en de universitaire lerarenopleiding aan de beurt voor de eerste accreditatie-aanvragen. Aan de vooravond hiervan betoogt dr. Jo Box, ooit bestuurder van de toenmalige Hogeschool West-Brabant, in hoger-onderwijstijdschrift Th&ma dat de kwaliteit van het hoger onderwijs nog niet duidelijk zal worden door het keurmerkensysteem. Hij promoveerde op de rol van informatie bij keuzegedrag en is tegenwoordig onderwijsconsulent.
De Nederlands-Vlaamse Accreditatie (NVAO) kent maar twee smaken: een hbo- of wo-opleiding is voldoende of onvoldoende. In het laatste geval dreigt de overheidsbekostiging binnen twee jaar weg te vallen. Daarmee leg je alleen een bodem in de markt, stelt Box. ‘Niet goed’ is een negatief koopadvies. Verder mag de klant/student het zelf uitzoeken.
Toen consumentenorganisaties decennia geleden produkten begonnen te testen, leidde dat ook tot keurmerken. ‘Goedgekeurd door de Nederlandse Vereniging van Huisvrouwen’ garandeerde niet meer dan een basiskwaliteit. Het ene koffiezetapparaat was berekend op grote hoeveelheden, maar het eindprodukt smaakte een beetje flauw. Apparaat twee produceerde koffie met het heerlijkste aroma, maar leende zich met zijn maximum van vier kopjes minder voor de voetbalkantine. Daar moest de koper zelf achter zien te komen.
De Consumentenbond gaat met zijn vergelijkende warenonderzoeken veel verder. Die differentieert het eindoordeel naar vijf categorieën: slecht tot zeer goed. Daar wordt de koper stukken wijzer van. Box werpt de vraag op waarom de NVAO die koers niet kiest. Studenten en werkgevers kopen toch meer voor een vergelijkend onderzoek van opleidingen?
Dat mag zo zijn, maar de Nederlandse hoger-onderwijsinstellingen hebben een hekel aan ranglijsten Studenten kiezen nu veelal de dichtstbijzijnde hogeschool of universiteit. Als de kwaliteit zichtbaar wordt, valt de keus misschien op de concurrent in een andere regio. En dat vinden de instellingen gevaarlijk, betoogt Box.
In deze discussie heeft de NVAO de kant van de universiteiten en hogescholen gekozen. Vice-voorzitter Karl Dittrich van de NVAO verzekerde de instellingen dat vergelijkingen van oordelen aanzienlijk worden bemoeilijkt. Dat is niet verbazend, want de meeste NAO-bestuurders zijn afkomstig van hoger-onderwijsinstellingen, constateert Box. Het is een beetje alsof voormalig Philips-topman Cor Boonstra en enkele collega-captains of industry zouden zeggen: ‘De koffiezetters die wij in orde hebben bevonden, kunt u allemaal gerust kopen. Maar vraag ons niet welk apparaat het beste is.’ (PH/HOP)
Punt. Of had jij nog wat?