Kamer zet deur open voor selectie en topcollegegelden

Staatssecretaris Annette Nijs mag gaan selecteren aan de poort en opleidingen mogen een hoger collegegeld gaan vragen.
Gesteund door een opzienbarende kamermeerderheid van PvdA, VVD en LPF kan Nijs zelfs verder gaan dan de in het regeerakkoord opgenomen experimenten met deze selectiemiddelen. ‘We moeten het gewoon doen’, zei PvdA’er Jacques Tichelaar gisteren.
De sociaal democraten gooiden gisteren de knuppel in het hoenderhok door de staatssecretaris via een motie op te roepen aan het differentiëren en selecteren te gaan. Tot vreugde van Nijs, die sprak van een historische motie.
Minder gelukkig waren coalitiegenoten D66 en CDA. Die vinden de plannen van de bewindsvrouw veel te ver gaan en wijzen op het regeerakkoord. Daarin zijn de plannen van VVD’er Nijs op last van de andere regeringspartijen als experiment toegestaan, maar dan alleen bij ‘erkende, evidente meerwaarde’.

Als de motie wordt uitgevoerd, krijgen instellingen uitgebreide mogelijkheden om studenten te selecteren en een hoog collegegeld te vragen, al moet een opleiding zijn hoogwaardige kwaliteit wel kunnen aantonen. Maar volgens Nijs gaat selectie verder dan dat. ‘Bij een intakegesprek kun je allerlei richtingen op. Een opleiding waarvoor het vereist is een jaar naar het buitenland te gaan, kan nee verkopen tegen een student die in Nederland wil blijven. Verder kun je een student wijzen op tekortkomingen. Bij de Hogere Hotelschool in Den Haag gebeurt dat al. Een student die magertjes scoort voor een vak als Duits, krijgt te horen dat hij pas wordt aangenomen als hij zich op die taal stort.’
CDA en D66 zijn samen met de rest van de oppositie nog niet overtuigd van de plannen van Nijs. De regeringsfracties willen eerst wel eens weten wat voor kwaliteitstoets een hoog collegegeld rechtvaardigt. Lambrechts (D66): ‘We hebben het ook nog nooit gehad over de mogelijkheid die universiteiten hebben om het bestel te verlaten en zo de markt op te gaan. Daar lijkt me niets mis mee.’
Ook met selecteren zijn CDA en D66 terughoudend, maar ook daar stuiten ze op een andersdenkende kamermeerderheid. ‘Zolang het volstrekt helder is waarop een instelling selecteert en een bepaald collegegeld vraagt, is er niets aan de hand’, aldus PvdA’er Tichelaar, die er aan toevoegt dat een student wel in beroep moet kunnen gaan tegen een dergelijke beslissing. ‘De inspraak van studenten moet veel beter geregeld worden.’

Angst voor beperkte mogelijkheden van de doorsneestudent of de komst van de ‘Aldi universiteit’ heeft de bewindsvrouw niet. ‘De eisen blijven even hoog: er is een vwo diploma nodig voor de universiteit en een havo diploma voor een hogeschool.’
Opmerkingen van D66 en CDA over inflatie van de havo en vwo diploma’s ze verschaffen met de selectieplannen immers geen automatische toegang meer tot het hoger onderwijs ontlokten aan Jacques Tichelaar nog een boude uitspraak. ‘Er is een steeds grotere spanning tussen het competentiegericht leren en het centraal schriftelijk eindexamen. Ik zeg niet dat we van die eindexamens af moeten, ik zeg wel dat we er eens over moeten nadenken.’
Daarnaast wees het door Nijs geprezen PvdA kamerlid op de actualiteit. Zo’n vaart zal het niet lopen met selectie aan de poort, immers: ‘Toen de Universiteit Leiden vorige maand met selectieplannen kwam, liet een flink aantal instellingen al weten er helemaal niets in te zien.’ Ook Nijs zei niet bang te zijn dat het hoger onderwijs ontoegankelijk zal worden voor de middelmaat. En mocht het onverhoopt wel gebeuren, dan kan er altijd nog opgetreden worden. (TdO/HOP)