Ook overheid bekritiseerd

Niet alleen hogescholen en universiteiten krijgen er in het rapport over de ‘hbo-fraude’ van langs Ook de de rijksoverheid treft blaam.
Schutte schrijft in het rapport ‘Eerlijk delen’ dat de ministeries van Onderwijs en van LNV laakbaar zijn geweest: de departementen reageerden volgens de voormalige GPV-parlementariër veel te traag op signalen uit het veld. Met name de bekostigingsystemen in het hbo en in de bve-sector zijn aan herziening toe.

Een bedrag van tenminste 58 miljoen euro moet volgens de commissie-Schutte worden teruggevorderd bij onderwijsinstellingen die – al dan niet bewust – te veel geld van het ministerie van OCW hebben gekregen. Bij tien instellingen zijn meerdere ‘onregelmatigheden’ gevonden en moeten flinke bedragen worden teruggevorderd.
Het leeuwendeel van het door Schutte vastgestelde bedrag moet – zoals verwacht – bij de hogescholen worden gehaald. In totaal werd daar voor meer dan 43 miljoen euro ten onrechte opgestreken. Bij de universiteiten kreeg alleen de TU Delft een flinke rekening gepresenteerd: op de instelling zou volgens Schutte drie miljoen euro teruggevorderd moeten worden.
Het is de bedoeling dat de te vorderen gelden weer terugstromen naar de onderwijsinstellingen die zich correct hebben gedragen; wat anderen ten onrechte te veel hebben ontvangen werd immers rechtstreeks op hun budget gekort.
Niet op elke onrechtmatigheid zal worden teruggevorderd. In sommige gevallen heeft het ministerie van Onderwijs goedkeuring aan constructies verleend, ook al waren die niet volgens de regels. Deze goedkeuring moet echter wel expliciet gegeven zijn. ‘Met alleen verhalen van instellingen dat het ministerie min of meer zou hebben gezegd dat iets geoorloofd was, hebben we niets gedaan. Het moet zwart op wit staan. Instellingen hebben ook hun eigen verantwoordelijkheid’, aldus Schutte bij de presentatie van zijn rapport.
Het is trouwens de vraag of staatssecretaris Nijs de volledige 58 miljoen euro daadwerkelijk gaat vorderen op de ‘foute’ instellingen. Vooralsnog lijkt het er op dat de bewindsvrouw kleine ‘administratieve’ fouten door de vingers wil zien, hoewel het volledige kabinetsstandpunt hierover nog even op zich laat wachten. Toch blijft het uitgangspunt van de bewindsvrouw ongewijzigd: ‘De vervuiler betaalt.’ Maar:’Pas als we een politieke conclusie trekken, wordt er afgerekend.’

De commissie-Schutte kreeg gisteren van de staatssecretaris overigens een dikke pluim voor de vastberadenheid waarmee ze te werk is gegaan. ‘Ondanks alle tegenwerking heeft de commissie de rug recht gehouden.’ De onderzoekers kregen niet alleen te maken met weinig enthousiaste instellingsbestuurders, ook accountants deden moeilijk over de vrij te geven informatie. Uiteindelijk is het verzet van de rekenmeesters gebroken door persoonlijke inmenging van minister Zalm (Financiën). (TdO/HOP)