Terug naar overzicht

‘Grote tijdwinst bij flexibilisering hbo’

Binnen vier jaar afstuderen aan het hbo. In theorie moet het kunnen, maar de dagelijkse praktijk is dat het nog niet de helft van de student lukt. Wordt echter het huidige systeem overboord gegooid en ingeruild voor een persoonsgebonden, flexibel systeem, dan behoren zelfs studenten die ruim op tijd afstuderen niet langer tot de uitzonderingen.

Dat concludeert althans onderwijstechnoloog Ad Schellekens in zijn proefschrift ‘Towards flexible programmes in higher professional education’, waarmee hij op 14 mei jongstleden promoveerde aan de Open Universiteit. De promovendus haalt hierin een dikke streep door ideeën als jaarklassen, onderwijsperioden en lesroosters en vervangt die door persoonlijke leerplannen. Studenten ‘kunnen iedere week met een programma beginnen en hun tijd variabel verdelen over studie en werk’, schrijft Schellekens, die beseft dat daarmee een einde zou komen aan het verschil tussen vol- en deeltijdonderwijs.
Het model lijkt een antwoord te zijn op de vraag om meer flexibele onderwijswegen in het hbo, waar al jaren aan wordt gewerkt via leer-werktrajecten, persoonlijke studietrajecten en deeltijdonderwijs. Toch concludeert Schellekens dat hbo-onderwijsprogramma’s in het hoger economisch onderwijs – Schellekens’ proeftuin – ‘een stereotiep operationeel formaat hebben, dat hun flexibiliteit beperkt, ongeacht de werkvorm’ (duaal, voltijd, deeltijd).
Bij de totstandkoming van het flexibel onderwijscurriculum is uitgegaan van competentiegericht onderwijs. Hiervoor is een model gebruikt dat drie onderdelen van een studie onderscheidt: taakgerichte, kennisgerichte, en vaardigheidsgerichte. De kennis- en vaardigheidsaspecten zijn min of meer ondergeschikt aan het taakgerichte onderdeel. Studenten dienen namelijk in voldoende mate geoefend te zijn alvorens ze aan grote taken beginnen.
De verantwoordelijkheid van de studie komt in het model-Schellekens meer dan ooit bij de student te liggen: die bepaalt wanneer hij klaar is voor een groot project aan de hogeschool of in de beroepspraktijk, en geeft zelf aan hoeveel kenniscolleges hij nodig heeft als voorbereiding op zo’n grote casus. ‘Studenten kunnen hun programma afronden in de tijd die ze nodig hebben’, aldus Schellekens. Doordat studenten geen tijd meer hoeven te verliezen, ronden sommigen zelfs al na 2,5 jaar hun opleiding af.
Hoewel kenners enthousiast reageren op het proefschrift, dat zij ‘wenselijk en innovatief’ noemen, ligt het niet voor de hand dat Schellekens’ ideeën morgen al voor een revolutie in het hbo zullen zorgen. De promovendus beseft dat er meer onderzoek nodig is voor flexibilisering van het hbo zoals hij zich dat voorstelt. (TdO/HOP)

Punt. Of had jij nog wat?

Meer lezen?