‘Marktwerking’ leidt tot torenhoog Brits collegegeld

De Britse universiteiten mogen vanaf volgend studiejaar zelf bepalen hoeveel collegegeld ze heffen. Maar van de beoogde marktwerking is voorlopig geen sprake: uit angst voor elkaar onder te doen zullen de meeste instellingen het toptarief in rekening brengen. Een teken aan de wand voor Nederland?

Tweederde van de Britse universiteiten wil zijn studenten volgend jaar het maximaal toegestane collegegeld vragen: circa 4500 euro. Een kwart van hen weet het nog niet en slechts 11 procent zegt met de hoogte van het collegegeld te willen variëren. Dat blijkt uit een steekproef van het Britse dagblad The Guardian onder meer dan de helft van de Britse universiteiten.
De verwachting van de regering Blair dat de collegegelden zullen gaan variëren, lijkt dus niet uit te komen. In januari was de regering nog bijna gestruikeld over de verhoging van het collegegeld. Er brak een opstand uit onder de backbenchers van de Labour-partij en het wetsvoorstel kwam maar ternauwernood door het Lagerhuis. Nu dreigt de vlam opnieuw in de pan te slaan.

Britten zijn gevoelig voor kwesties van afkomst en financiële positie. In Nederland moeten topopleidingen aantonen dat ze een ‘evidente meerwaarde’ hebben voordat ze hun collegegeld mogen verhogen. In Engeland let men vooral op het beurzensysteem dat de universiteiten hanteren om de toegankelijkheid voor armlastige studenten te garanderen. Er dreigt daardoor een bamboebos aan beurzenregelingen te ontstaan. Hoe de student er straks nog wijs uit moet worden, is onduidelijk.
De regering Blair heeft beloofd dat het maximale collegegeld deze regeerperiode niet verhoogd zal worden. Pas na een onderzoek naar het effect van de collegegelddifferentiatie op de toegankelijkheid zal er een besluit vallen over verdere verhoging.

Ook in het Nederlandse hoger onderwijs wordt het vrije-marktbeginsel steeds belangrijker. Staatssecretaris Rutte wil onder meer het collegegeld vrijgeven voor studenten die meer dan een jaar studievertraging oplopen. Ook hier zal een maximum gelden.
Valt, kijkend naar de Britse situatie, te voorzien dat ook Nederlandse instellingen het toptarief in rekening zullen brengen aan hun trage studenten? ‘Ik sluit het niet uit’, zegt een woordvoerder van de universiteitenvereniging VSNU. ‘De situatie in Engeland is een belangrijk signaal.’ (BB/HOP)