Een open Europese onderwijsruimte met onbeperkte internationale studentenmobiliteit. Een holle frase zolang je als student in het buitenland niet de beurs krijgt waar je in eigen land recht op hebt. Een Europees beurzenfonds zou uitkomst kunnen brengen, maar er zijn veel beren op de weg.
Komend voorjaar valt de beslissing in de rechtszaak die een Franse student aanspande bij het Europese Hof. Zijn eis: als hij in Engeland wil studeren, heeft hij daar recht op een vergoeding. Stelt het hof hem in het gelijk – en die kans is niet denkbeeldig – dan heeft dit enorme gevolgen voor de studiefinanciering. Immers, in dat geval kunnen alle EU-studenten voortaan studeren met een beurs van het land waar zij hun opleiding volgen.
De Britse regering zit hier niet op te wachten, en ook Nederland verwacht een hoop financiële ellende. Want studenten van eigen bodem mogen dan ontevreden zijn over hun beurs, de studiefinanciering in een willekeurig Oost-Europees land is nog altijd veel lager. En dus loopt vooral Nederland, samen met de Scandinavische landen en het Verenigd Koninkrijk, het risico om slachtoffer te worden van stufitoerisme.
Als voorzitter als voorzitter van de Europese Unie heeft Nederland de meeneembaarheid van studiefinanciering naar het buitenland op de agenda gezet. Diverse specialisten uit het buitenland hebben inmiddels aangegeven mee te willen denken over een internationaal alternatief voor de beurs, en ook heeft het debat een plek gekregen op de agenda van de Europese Commissie, die er een werkgroep op heeft gezet. Eén van de ideeën die inmiddels zijn geopperd, behelst een door de EU beheerd fonds waaruit internationaal mobiele studenten een maandelijkse uitkering ontvangen.
De kans dat dit fonds binnenkort van de grond komt is klein. Want behalve het dreigende stufitoerisme vormen de internationale verschillen in bekostiging van het hoger onderwijs een groot obstakel.
De LSVb is niet blij met de voorzichtigheid die Nederland op dit dossier betracht. De studentenbond bracht vorige week een rapport uit waarin studenten die hun heil over de grens willen zoeken hun beklag doen over de beperkte financiële mogelijkheden, bureaucratie en slechte voorlichting.
Het is zeer de vraag of OCW de pijn wat kan verzachten met de zogeheten Internationaliseringsbrief die volgende maand verschijnt. Volgens een uitgelekt concept-rapport zou de staatssecretaris in afwachting van een Europese regeling een speciaal beurzenstelsel willen opzetten, waar alleen uitzonderlijke talenten een beroep op kunnen doen. Rutte zou daar de komende vier jaar honderd miljoen euro mee willen verdelen. Maar nu andere bezuinigingen zijn afgeschoten door de Tweede Kamer is het nog maar de vraag of dit plan ook echt zal worden ingediend. (TdO/HOP)
Punt. Of had jij nog wat?