De commissie Schutte, die in opdracht van de regering onderzoek heeft gedaan naar de ‘hbo-fraude’-affaire, heeft haar werk niet goed, gedaan. Frans Leijnse zegt dat bij zijn afscheid als voorzitter van de HBO-raad: ‘Zij is op een juridische definitie blijven hangen van regelovertreding, zonder enig onderscheid te maken in de ernst van het delict. Dat heb ik lafheid gevonden.’
Leijnse doet zijn uitspraken in een interview voor de hoger onderwijssite Scienceguide. Daarin verklaart hij: ‘De commissie was bedoeld om een klip en klare uitspraak te doen over fraude en de zaak tot z’n ware proporties terug te brengen. Het is een slechte zaak dat de overheid zo met het onderwijs is omgegaan, zo weinig ook nagedacht heeft over de vormgeving van ondernemerschap binnen de publieke sector. En het meest schandelijke is nog wel, dat al doende een harde afrekening met de werkelijke fraudepunten die bleken te bestaan nog steeds niet is gebeurd.’
De kritische houding van Leijnse ten opzichte van de manier waarop de overheid en de politiek met de affaire zijn omgegaan is niet nieuw. Maar nooit eerder haalde hij openlijk zo fel uit.
Het ging volgens hem al meteen fout toen de zaak onder minister Loek Hermans eind 2001 aan het rollen kwam. Die veroorzaakte verwarring toen hij daadkracht wilde tonen en meteen met de strafrechter ging dreigen. ‘Dan weet je dat in de Tweede Kamer de beer los gaat. Toen vervolgens de accountants aangaven dat het fraudeprobleem zo’n 30 miljoen euro omvatte, riepen de kamerleden direct “dat kan niet, dat is het topje van de ijsberg, die beerput moest veel groter zijn”.’
Als voorzitter van de HBO-raad vond Leijnse op dat moment ook dat het wantrouwen het beste kon worden weggenomen door een breed onderzoek. ‘Maar men is daarop het hbo én de universiteiten en de bve-sector heel breed gaan onderzoeken met een veel ruimere vraagstelling: “zijn er wel eens financieringsregels overschreden?” Dat leverde dan ook een waslijst op die erg interessant was, maar die alleen met frauduleuze praktijken niets te maken had. Het zicht op waar het om moest gaan raakte men kwijt. Het was net of je twee tasjerovers in de kraag gevat hebt en er een peloton agenten op uit gestuurd wordt om er nog meer te vangen. Waarna die terugkomen met de mededeling dat er verder geen tasjesrovers bleken te zijn, maar dat ze wel een paar honderd onverlaten opgepakt hebben wegens rijden zonder fietsbel of met een kapot achterlicht.’
In het interview gaat de scheidende voorzitter van de HBO-raad op nog diverse andere thema’s in. Zoals de verhouding tussen hogescholen en universiteiten, de ‘innovatie-agenda’ en de hbo-lectoraten. Leijnse wordt zelf per 1 januari 2005 lector Kenniscirculatie aan de Hogeschool van Utrecht. Afgelopen maandag nam hij afscheid van de HBO-raad. (FG)
Zie ook:
interview Scienceguide
reacties rond het afscheid van Leijnse
Punt. Of had jij nog wat?