‘Hbo-bachelors mogen in togaberoepen’

Bachelors van een opleiding HBO-Rechten mogen best advocaat, rechter of notaris worden. Ze moeten dan wel een schakelprogramma en een juridische master aan de universiteit hebben gevolgd.

Dat staat in een uitgelekt ‘conceptadvies’ aan de ministeries van Justitie en Onderwijs van de commissie-Hoekstra. Die zou al in het voorjaar van 2005 met haar rapport komen, maar heeft er veel langer over gedaan. Het definitieve advies wijkt volgens ingewijden nauwelijks af van de conceptversie.
Het bachelor-masterstelsel is onder meer bedoeld om studenten eenvoudiger te laten overstappen van de ene bachelor- naar de andere masteropleiding. Ook de doorstroom van het hbo naar de universiteit zou dankzij het nieuwe stelsel verbeterd worden. Maar mochten ook studenten van juridische hbo-opleidingen doorstromen naar een juridische WO-master? En zo ja: mochten ze daarna ook advocaat, rechter of notaris worden?

Na aanvankelijke aarzeling leefde in brede kring al snel het idee dat het afronden van een universitaire juridische masteropleiding voldoende moest zijn om bijvoorbeeld tot de rechteropleiding toegelaten te worden. De afgestudeerden hebben dan immers bewezen dat ze het wetenschappelijke niveau aankunnen.
Maar de regering wilde niet overhaast te werk gaan. Bij invoering van het stelsel werd in eerste instantie bepaald dat degene die een ’togaberoep’ wilde uitoefenen, zowel de bachelor als de master aan de universiteit moest hebben gevolgd. Een speciale commissie zou vervolgens gaan onderzoeken of er ook andere wegen naar de toga konden leiden.

Deze commissie-Hoekstra is tot de volgende conclusie gekomen: in combinatie met een schakelprogramma is de juridische hbo-bachelor gelijkwaardig aan de juridische WO-bachelor. Zij adviseert dus om geen belemmeringen op te werpen voor studenten die via de hogeschool willen opklimmen naar het beroep van rechter, advocaat of notaris.
De commissie meent dat de selectie van studenten voor de academische juridische master ‘zorgvuldig geschiedt’ en voorziet op dat punt geen problemen. Het schakelprogramma op academisch niveau moet in principe een jaar duren. Een sneller alternatief is dat een deel van de vakken in de hbo-studie worden geweven.

Overigens heeft ‘Hoekstra’ niet alleen naar de mogelijkheden van de opleiding HBO-Rechten gekeken. Als het aan de commissie ligt, mogen ook studenten van een ‘WO-bacheloropleiding anders dan in het recht’ via een schakelprogramma naar een WO-master doorstromen en uiteindelijk togaberoepen uitoefenen.
De Raad van de rechtspraak en de Orde van advocaten hebben in 2004 al laten weten dat, wat hen betreft, alle geschikte personen met een juridische mastertitel de togaberoepen mogen uitoefenen, ongeacht de gevolgde bachelor. Toch zijn er nog altijd tegenstanders van de plannen. Een juridische hbo-bachelor plus een schakelprogramma garandeert wellicht een gelijkwaardig denkniveau, maar dat is niet hetzelfde als een gelijkwaardige hoeveelheid kennis, beweren zij. (BB/HOP)