Terug naar overzicht

Instellingen vrezen extra kosten leerrechten

De invoering van het leerrechtensysteem zou hbo en wo jaarlijks 45 miljoen euro aan extra administratie kosten. Dat blijkt uit onderzoek van adviesbureau Berenschot in opdracht van VSNU en HBO-raad. Zij willen deze kosten – die duizend voltijdbanen in gevaar zouden brengen – niet voor hun rekening nemen.

De HBO-raad laat via voorzitter Doekle Terpstra weten geschokt te zijn door de hoogte van de extra lasten. ‘Er moet wat gebeuren vanuit het departement. Misschien in eerste instantie via compensatie, maar daarna toch echt ook via reductie van regels.’ Zijn collega Ed d’Hondt van de VSNU is mordicus tegen een leerrechtenstelsel en zit dus ook niet op compensatie te wachten. Bovendien: ‘Zelfs als OCW erkent dat leerrechten meer bureaucratie opleveren en dat daarvoor moet worden betaald, krijgt het hoger onderwijs het in een later stadium alsnog op het bord.’ Naast de jaarlijkse kostenpost zou met de eerste invoering van het stelsel eenmalig nog eens 28 miljoen euro gemoeid zijn.

Bij leerrechten loopt het budget van instellingen grotendeels via de studenten. Die kunnen volgens de huidige plannen elk half jaar van opleiding switchen en zelf de bekostiging meenemen. Volgens het ministerie van OCW zou de invoering van dit stelsel in combinatie met de nieuwe wet op het hoger onderwijs voor minder bureaucratie zorgen.
Maar Berenschot voorziet juist een toename. Dat verschil is volgens de onderzoekers vooral een definitiekwestie. Zo zou het ministerie bij de kosten die instellingen moeten maken, alleen uitgaan van de informatievoorziening. De organisatorische rompslomp die het nieuwe stelsel oplevert zou ten onrechte buiten beschouwing blijven.

Dankzij de administratieve lastendruk trekken de koepelorganisaties voor het eerst één lijn in het leerrechtendebat. De HBO-raad heeft in tegenstelling tot de VSNU altijd enthousiast meegewerkt aan de plannen van staatssecretaris Rutte. De universiteiten zien het plan in zijn huidige vorm totaal niet zitten en koersen aan op uitstel van een nieuwe hoger-onderwijswet tot 2010. Studentenorganisatie ISO is het daar mee eens, en studentenbond LSVb zou Ruttes plannen het liefst helemaal van tafel vegen.
Volgens VSNU-baas d’Hondt is het huidige wetsvoorstel een slordige haastklus geworden. ‘Als een van de doelstellingen van het kabinet is dat de bureaucratie in het hoger onderwijs wordt teruggedrongen, dan is het toch gek dat de leerrechten daar haaks op staan?’
Terpstra hoopt nog altijd op een snelle correctie: ‘De administratie van leerrechten moet via de IB-Groep lopen. Rutte wil daar graag aan meewerken, maar garanties geeft hij niet. Als we er niet uitkomen en de staatssecretaris is na de zomer weg om de VVD te leiden, zijn er nauwelijks resultaten geboekt.’

Rutte zelf stelt in een persverklaring dat de uitvoering van het leerrechtensysteem wel degelijk in handen is van de IB-Groep, net als de diplomabekostiging en het bijhouden van tweede inschrijvingen door studenten. Volgens hem is het dus niet nodig dat instellingen dergelijke gegevens zelf bijhouden.

In zijn verklaring toont hij zich verbaasd over de financiële conclusies van Berenschot. De bewindsman wijst er onder meer op dat het onderzoek geen rekening houdt met de bestaande regeldruk bij de instellingen. ‘Kwaliteitszorg wordt opgevoerd als grootste kostenpost. (12,7 miljoen euro structureel per jaar, red.) Het gaat hier om zaken die voor het overgrote deel ook al in de huidige wetgeving meetellen.’ (TdO/HOP)

Punt. Of had jij nog wat?

Meer lezen?