Tegenstanders van de nieuwe wet op het hoger onderwijs hebben sinds vorige week nieuwe wapens in handen: het mogelijke vertrek van staatssecretaris Rutte en het Berenschot-rapport over de vermeende extra kosten. Moet de behandeling van de nieuwe wet inderdaad worden uitgesteld?
De drie grootste partijen in de Tweede Kamer – CDA, PvdA en VVD – willen van geen uitstel weten. Ze zijn in beginsel positief over het eerste deel van het wetsvoorstel: een nieuw bekostigingsstelsel op basis van leerrechten. Wel willen ze dat de staatssecretaris in de Kamer toelicht wat er nu wel en niet klopt van het vorige week gepresenteerde onderzoek van Berenschot. Zijn de hogescholen en universiteiten straks inderdaad 45 miljoen euro meer kwijt aan administratieve lasten?
In een eerste schriftelijke reactie op Kamervragen stelde Rutte deze week dat het adviesbureau en zijn opdrachtgevers er flink naast zitten, al is het maar omdat de IB-Groep het grootste deel van de leerrechtenadministratie voor zijn rekening gaat nemen. Als hij het parlement op dit punt harde garanties geeft, zal het nieuwe bekostigingsstelsel van zijn nieuwe wet brede steun krijgen en schaart ook de HBO-raad zich weer achter de staatssecretaris. De meeste hogescholen zijn namelijk voorstander van Ruttes plannen, maar willen niet opdraaien voor de extra kosten.
De studentenbonden en universiteiten zijn minder eenvoudig te lijmen. Zij hebben inhoudelijk nog erg veel op het wetsvoorstel aan te merken en vinden het een slordige haastklus. De behandeling ervan moet wat hen betreft worden uitgesteld tot 2009. Sinds de gemeenteraadsverkiezingen en Ruttes kandidaatstelling voor het VVD-leiderschap dringen ze hier nog sterker op aan. Omdat het nu eenmaal gebruikelijk is dat de VVD-voorman de fractie in de Tweede Kamer leidt, ligt het voor de hand dat Rutte zijn post op Onderwijs na de zomer opgeeft. De rest van de nieuwe hoger-onderwijswet komt dan voor rekening van een andere, onervaren staatssecretaris. Dat gaat ongetwijfeld extra tijd kosten, waardoor de leerrechten straks misschien al kunnen worden ingevoerd, maar andere belangrijke delen van de nieuwe wet niet.
Daarom schreef voorzitter Evelien van Roemburg van studentenbond ISO een brief aan de onderwijscommissie van de Tweede Kamer, waarin zij stelde dat het debat over leerrechten in samenhang met de rest van de wet moet worden gevoerd. Een kamermeerderheid blijft echter doof voor dit verzoek. Vooral Ruttes eigen VVD – die ook de eventuele vervanger voor Rutte levert – ziet de nieuwe wet als een rijdende trein en vindt dat er geen reden is om te twijfelen aan invoering in 2007.
Nu is dat laatste wat optimistisch: er moet nog flink wat water door de Rijn voordat de Kamer kan stemmen over het tweede deel van de wet. Eén ding lijken de tegenstanders echter over het hoofd te zien: als de Kamer instemt met het nieuwe bekostigingsstelsel hoeft dit niet te betekenen dat iedere student al daadwerkelijk in september 2007 leerrechten krijgt. De invoering kan best een jaartje wachten, tot ook de rest van de wet door de Kamer is. Dan is die er nog altijd eerder dan in 2009. (TdO/HOP)
Punt. Of had jij nog wat?