‘Docent moet de student uploaden’

Lector Ton Bruining ergert zich aan tegenstanders van competentiegericht en vraaggestuurd leren, die in kranten als de Volkskrant of Trouw maar blijven zeggen dat dit ‘pretonderwijs’ is en dat ‘kennis’ verloren gaat.

‘Ik acht het belang van kennis hoog, maar het gaat het erom hoe we kennis organiseren’, zei hij vrijdag 12 mei tijdens zijn lectorale rede op de kunstacademie Breda.

Niet snel zullen lectoren bij hun lectorale rede meer vragen op zich afgevuurd hebben gekregen als Ton Bruining, lector Competentiegericht en vraaggstuurd leren, verbonden aan de Academie voor Pedagogisch Onderwijs in Breda. De aanwezigen werd bij aanvang gevraagd vragen te sms’en naar Bruining.
Tientallen vragen verschenen op een groot scherm. Daardoor onstond er een soort virtuele discussie, tijdens de lezing. ‘Kinderen leren te weinig; vraagsturing maakt van leren een speeltuin!!’, schrijft de een. ‘In een speeltuin kun je veel leren’, antwoordt de ander. ‘Competentiegericht onderwijs zonder vakinhoudelijkheid is stuurloos’, staat op het scherm. ‘Aangeboden Leervragen motiveren extrinsiek. Eigen Leervragen motiveren intrinsiek’, sms’t een ander.
Bruining kon ook bijna niet anders dan deze vraaggestuurde vorm kiezen, want zijn lectoraat gaat over competentiegericht en vraaggestuurd leren en dan is het niet de bedoeling dat je als lector gaat ‘gieteren’ (kennis erin gooien).
In de praktijk bleek het nog moeilijk om de lectorale rede echt vraaggestuurd te houden. Het gebruik van verschillende media werd een enkele bezoeker (de gemiddelde leeftijd was minstens 40 jaar) te veel. ‘Ben ik niet te oud voor zoveel prikkels’, sms’t er een. Een ander schrijft: ‘Tijdens lectorale rede luister ik bij voorkeur naar 1 spreker – de lector – met een boeiend verhaal.’
Bruining vindt dat de docent kennis niet moet ‘downloaden’. Sterker nog: hij zou de ervaringen en kennis van de student moeten ‘uploaden’ en daarmee aan de slag gaan. ‘Wil je dat een student gesocialiseerd raakt op zijn docent en zich alleen maar afvraagt wat hij voor de docent moet doen om een voldoende te halen?’, vroeg de lector zich hardop af en gaf meteen het antwoord. ‘Kennis zit in het individu. Dat is een humanistisch standpunt. Je ontwikkelt het, samen met anderen. In een niet makkelijke wereld is het belangrijk dat de student zijn eigen talenten ontdekt en ontwikkelt’, meent Bruining.
Volgens de lector is het huidige onderwijs nog te veel gericht op de industriële samenleving, terwijl die aan het veranderen is in een kenniseconomie. Een kennismaatschappij vergt andere vaardigheden, zoals innovatief kunnen denken. ‘We moeten onze studenten leren steeds slimmere vragen te stellen’.
En de docent is daarbij onmisbaar. ‘Voor de Millenianen (geboren tussen 1983-1991) spelen docenten een cruciale rol in het leerproces. Zij zien in hen een bron van kennis die niet door technologie te vervangen is’, staat te lezen in het boekje dat bij de rede verscheen. ‘Maar de docent moet de student niet “kolonialiseren” met zijn eigen denkwereld maar de student uitdagen zichzelf te ontwikkelen.’ (PM)