Het aantal academisch geschoolde leerkrachten in het voortgezet onderwijs neemt verder af. Hun salaris is te laag en de carrièremogelijkheden zijn beperkt. Ook in het hbo dreigt een braindrain.
Dat staat in een rapport van het Sociaal en Cultureel Planbureau over leraren. Volgens de onderzoekers hebben vooral jonge academici steeds minder belangstelling voor een baan in het voortgezet onderwijs.
‘De afname van het aantal academisch gevormde leerkrachten laat zich moeilijk rijmen met de sterke toename van het aantal leerlingen in de bovenbouw van havo en vwo’, schrijven de onderzoekers.
Oudere docenten zijn vaker academisch geschoold dan hun jonge collega’s. Van de havo/vwo-docenten van vijftig jaar en ouder is 42 procent universitair opgeleid. Het aandeel academici onder docenten tot 35 jaar is maar 26 procent. De vergrijzing veroorzaakt binnenkort een ‘pensioengolf’ onder academici en de jongere docenten kunnen die niet opvangen.
Het probleem is nog iets groter dan het lijkt, aangezien oudere docenten vaak voltijds werkende mannen zijn, terwijl de instroom vooral bestaat uit vrouwen die in deeltijd willen werken. Voor iedere docent die vertrekt is dus meer dan één vervanger nodig.
Een beter salaris zou wellicht kunnen helpen om hooggekwalificeerde docenten aan te trekken, speculeren de onderzoekers. Maar na de invoering van een nieuw functiewaarderingssysteem in het voortgezet onderwijs is er een grote toename van functies in schaal tien en een afname van functies in schaal twaalf.
In het hbo zou weleens hetzelfde kunnen gebeuren, meent het SCP. Er is daar geen onderzoek gedaan naar het aandeel academici onder docenten, maar het nieuwe functiewaarderingssysteem voorspelt ook hier weinig goeds. Een groot deel van de functies is er lager ingeschaald. ‘Daardoor kan ook in het hbo de aantrekkingkracht van het docentschap voor academici afnemen.’
Mensen die graag veel verdienen gaan momenteel niet in het onderwijs werken. De onderzoekers typeren de docentenpopulatie als een hoog opgeleide, sociaal denkende, feminiene beroepsgroep met een centrumlinkse politieke voorkeur.
Opvallend genoeg is weinig bekend over de opvattingen van leraren, vinden de onderzoekers: ‘Zo is dit jaar de discussie over het nieuwe leren in alle heftigheid losgebarsten. Hoe kijken de zittende leraren daar tegenaan? Ze zullen ongetwijfeld onderling verschillen in hun beroepsopvatting. Het is echter van groot belang om te weten of die verschillen samenhangen met kenmerken als leeftijd, opleidingsniveau, ervaring of vakgebied.’ (BB/HOP)
Punt. Of had jij nog wat?