Er is weinig fantasie voor nodig: een nieuw kabinet zonder de VVD zal weinig heel laten van de hervormingsplannen van voormalig staatssecretaris Rutte.
De verkiezingsuitslag lijkt ook voor het hoger onderwijs grote gevolgen te krijgen. Een kabinet van CDA en PvdA kan namelijk niet bestaan zonder de steun van SP, ChristenUnie of GroenLinks. Al deze partijen zijn mordicus tegen de invoering van leerrechtenbekostiging en verwerpen ook de meeste andere punten van Ruttes conceptwet hoger onderwijs en onderzoek.
Bij CDA en PvdA is de liberale nalatenschap evenmin in veilige handen. De christen-democraten zijn weliswaar voorstander van leerrechten, maar hebben grote bedenkingen tegen de plannen voor collegegelddifferentiatie, selectie aan de poort en een open onderwijsbestel met particuliere aanbieders.
Voor de PvdA geldt het omgekeerde. Tot veler verrassing waren de sociaal-democraten lange tijd de belangrijkste bondgenoot van staatssecretaris Rutte. Ze steunden zijn hervormingsplannen aanvankelijk van harte en krabbelden pas terug toen de invoering van leerrechten in augustus 2007 niet mogelijk bleek. PvdA-kamerlid Jacques Tichelaar zei in de aanloop naar de verkiezingen dat zijn partij zich flink misleid voelde door Rutte. Die had tot zijn vertrek als staatssecretaris bij hoog en bij laag volgehouden dat er hoegenaamd geen invoeringsproblemen waren. Tichelaar vindt het idee achter leerrechten nog steeds niet slecht, maar kondigde tegelijkertijd aan dat hij de mogelijkheid van een ‘echt’ vouchersysteem wil onderzoeken als zijn partij in de regering komt.
Omdat het niet erg waarschijnlijk is dat het CDA door één deur kan met de SP of GroenLinks, lijkt de ChristenUnie de meest voor de hand liggende derde coalitiepartner. Arie Slob, de onderwijsspecialist van deze partij, heeft nooit onder stoelen of banken gestoken dat de nieuwe bekostigingssystematiek er wat hem betreft niet moet komen. Zijn grootste bezwaar is de fraudegevoeligheid ervan. Hij vreest dat er een ‘paard van Troje’ mee wordt binnengesleept. Instellingen die jaarlijks hun geld krijgen en studenten hun restleerrechten in maanden kunnen verzilveren – dat is in zijn ogen vragen om problemen. ‘Wij willen best nog eens kijken naar de bekostigingsregels, maar tot al te grote veranderingen hoeft dat niet te leiden’, zei hij onlangs nog.
Ook van de overige ‘wilde ideeën’ van VVD en PvdA wil de ChristenUnie weinig weten. Het hoger onderwijs is volgens haar vooral gebaat bij rust, heel veel rust. Nu de bestuurlijke rol van Rutte en de zijnen voorlopig lijkt te zijn uitgespeeld en PvdA en CDA openlijk twijfelen aan de koers op hoger onderwijs, is er op dit gebied veel te winnen voor de partij van André Rouvoet. (TdO/HOP)
Punt. Of had jij nog wat?