De groei van het hoger onderwijs moet grotendeels uit het mbo komen. Maar zonder niveaudifferentiatie gaat dat niet lukken, waarschuwt aansluitingsexpert Roel van Asselt.
De Saxion-lector ‘Instroommanagement en aansluiting’ en Lica-directeur vindt het ‘vreemd dat het hbo al jaren een fabriek is met maar één schoorsteen, terwijl er zoveel verschillende studenten instromen’. Daar hoort wat hem betreft gevarieerde uitstroom bij. ‘Dat geldt in het hoger onderwijs een beetje als vloeken in de kerk, maar daar moet nu toch echt eens naar gekeken worden. Het is essentieel voor de groei van het aantal hoogopgeleiden.’
De mbo’ers, havisten en vwo’ers die de hogescholen bevolken hebben uiteenlopende ambities. Hij onderscheidt minstens twee hoofdtypes hbo-studenten: ‘Je hebt er die na hun opleidingen per se willen doorstuderen voor een mastertitel. Maar er zijn ook studenten die gewoon een praktijkgerichte opleiding willen waarmee ze na vier jaar aan de slag kunnen. Die hoef je natuurlijk niet precies hetzelfde te leren.’
Bijkomend voordeel van een ‘praktijkgerichte leerweg’ is dat er wat Van Asselt betreft kan worden gedacht aan toelating van mbo’ers die opleidingsniveau drie hebben in plaats van het nu vereiste niveau vier. Daarmee zou het aantal hoogopgeleiden in Nederland flink kunnen toenemen. De bange vraag is echter of ze het hbo-niveau aankunnen. Hogescholen klagen nu al over de ontoereikende vooropleiding van mbo’ers.
Ook Van Asselt stelt vast dat daar snel iets aan moet gebeuren. ‘Op dit moment besteedt het mbo te weinig aandacht aan theorie. Wie bijvoorbeeld een opleiding ontwerpen volgt, krijgt nauwelijks iets bijgebracht over beroepsinnovatie en wiskunde.’ Voor een kwaliteitsimpuls op korte termijn is ook een bijdrage van het hbo nodig. ‘Via doorlopende leerwegen kunnen mbo’ers nu al hbo-vakken volgen, of tijdens een stage al een paar hbo-opdrachten maken. Dat motiveert enorm. Angst voor niveauverlies in het hbo is ongegrond: een goede hogeschool zorgt ervoor dat doorstroom met het mbo aan alle eisen voldoet.’
Van Asselt bespeurt echter aarzeling in het hbo. ‘Het is natuurlijk deels een geldkwestie: persoonlijke leerwegen zijn duur. Daarnaast zou het helpen als hogescholen hun eigen bekostigde masteropleidingen mochten aanbieden, want dan kun je beter uit de voeten met toelatingsvoorwaarden voor zo’n opleiding.’
Waarmee de bal weer bij het nieuwe kabinet ligt. In het regeerakkoord van CDA, PvdA en ChristenUnie staat te lezen dat alle belemmeringen voor doorstroom in het beroepsonderwijs worden weggenomen, en dat er de komende jaren extra geld naar het onderwijs gaan. ‘Daarvan zal ongetwijfeld een deel in deze hoek terechtkomen. En dat kan het beroepsonderwijs goed gebruiken voor dit soort zaken.’ [TdO/HOP]
Punt. Of had jij nog wat?