Waarom kiezen minder scholieren voor de pabo? De negatieve publiciteit rond de rekentoets krijgt de schuld, maar misschien weegt de matige arbeidsmarkt veel zwaarder. Kijk maar naar de deeltijders.
De opleidingen tot leraar in het basisonderwijs trekken komend studiejaar waarschijnlijk zo’n tien procent minder eerstejaars dan vorig jaar. Dat gaf veel rumoer, maar de cijfers zijn niet zo opzienbarend als ze lijken. Bezien over enkele jaren blijft de voltijdopleiding tamelijk stabiel.
In 2002 trokken de pabo’s 7211 eerstejaars. Dat aantal groeide in de jaren erna spectaculair tot maar liefst 8692 studenten. Dit jaar zou het aantal eerstejaars afnemen tot ongeveer 7800. Rekentoets of niet, het zijn er nog altijd meer dan in 2002.
De Pabo Breda doet het op het eerste gezicht iets slechter dan de andere pabo’s. Begin augustus lag het aantal vooraanmeldingen met 211 dertien procent lager dan vorig jaar. Wel was het aantal vooraanmeldingen in 2005 nog lager: 160.
Pabodirecteur Jef Bückers ligt niet wakker van die cijfers, omdat sterke schommelingen in het aantal aanmeldingen voor de pabo niet vreemd zijn. Zo daalde landelijk het aantal aanmeldingen in 2001 met 12 procent, om in 2003 weer met bijna 17 procent te stijgen. Bovendien doet de Pabo Breda het volgens de directeur een stuk beter dan haar directe concurrenten in Tilburg, Den Bosch en Vlissingen. ‘De pabo in Tilburg bijvoorbeeld loopt echte kleerscheuren op. De instroom daar is veel sterker gedaald dan bij ons. Ten opzichte van onze concurrenten winnen we marktaandeel.’
Dat de pabo’s toch krimpen zit hem in de deeltijdopleidingen. Onder luide aanmoediging van de overheid, die een groot leraartekort in het basisonderwijs voorzag, gingen veel ‘zij-instromers’ aan de pabo-opleiding studeren: in 2003 stonden er 3419 eerstejaars deeltijders ingeschreven aan de hogescholen. Dat aantal daalde weer vlot tot minder dan tweeduizend vorig jaar. Dit jaar verwelkomen de deeltijdopleidingen zo’n 1600 eerstejaars. In Breda bleef de opleiding overigens vrijwel stabiel met telkens bijna veertig aanmeldingen.
‘Deeltijdopleidingen volgen als geen ander de arbeidsmarkt’, zegt pabo-directeur Peter van Mulkom van de Hogeschool Zuyd, ‘en in een aantal regio’s heb je weinig kans op een baan. In Limburg is het bijvoorbeeld erg moeilijk. Over drie, vier jaar zal dat waarschijnlijk weer veranderen, als de oudere leraren met pensioen gaan.’
Tot die tijd zullen er weinig studenten aan de poorten van de deeltijdopleiding rammelen. Zij-instromers komen uit een ander beroep en willen zich omscholen. Wie zo’n carrièresprong maakt, wil wel voldoende kans maken op een baan.
Bückers sluit zich aan bij zijn collega Van Mulkom, maar noemt nog enkele oorzaken voor de druk op de pabo’s. ‘Natuurlijk is er de rekentoets die sommige studenten afschrikt, maar daarnaast hebben de media over de afgelopen jaren zo vaak negatief geschreven over de pabo, dat veel mensen in alle slechte berichten gaan geloven.’ Daarom ook is de Pabo Breda een van de weinige Avansacademies die dit jaar geen sterke groei aan studenten kent, denkt hij.
Zal het tekort aan basisschoolleraren over een paar jaar enorm zijn? Van Mulkom durft het niet te zeggen. ‘We zijn ook afhankelijk van overheidsbeleid. Grotere of kleinere klassen schelen bijvoorbeeld enorm in de werkgelegenheid.’
Mocht de afname in aanmeldingen toch aan de rekentoets te wijten zijn, dan is het maar de vraag of er uiteindelijk minder leerkrachten zullen komen. Misschien weten de uitgeweken scholieren van zichzelf dat ze de toets niet zouden halen en willen ze niet na een jaar worden weggestuurd. Dat zou het rendement van de opleidingen ten goede komen. [BB/HOP, RS]
Punt. Of had jij nog wat?