Terug naar overzicht

De minst ‘Haagse’ toespraken in jaren

Het thema geldgebrek schitterde door afwezigheid in de toespraken bij de opening van het nieuwe academische jaar. Talent, ambitie en internationalisering, daar draaide het om.

Het waren misschien wel de minst ‘Haagse’ toespraken in jaren. De meeste bestuurders uitten liever hun tomeloze ambities en waarschuwden voor de internationale concurrentie. ‘Meer ruimte voor talent, meer ruimte voor excellentie, en keuzes maken’, stelde bijvoorbeeld de Utrechtse collegevoorzitter Yvonne van Rooy, ‘dat is het antwoord op de grotere dynamiek in Europa.’

Alleen de Radboud Universiteit Nijmegen haalde stevig uit naar minister Plasterk en zijn plan om honderd miljoen van de universiteiten naar NWO te schuiven. De strijdbare rector Bas Kortmann citeerde met instemming de leus ‘beter vrijheid met oorlog dan vreedzame dienstbaarheid’ en voegde daaraan toe: ‘Wij kunnen en willen zijn snode plannen niet accepteren.’

In de rest van het land heeft men de strijdbijl voorlopig begraven. Zelfs Jo Ritzen, voorzitter van de Universiteit Maastricht, liet zich niet verleiden iets te zeggen over Plasterks weerzin tegen de hoge bezoldiging van bestuurders. In plaats daarvan sprak hij over arme landen.

Daar worden meer kinderen geboren en dus meer studenten en wetenschappers. Om de deelname aan het hoger onderwijs te verbeteren, zouden rijke landen iets moeten doen aan ondervertegenwoordiging van minderheden, meent hij. Voorheen was dat een idealistisch standpunt, ‘maar nu wordt het een economische noodzaak’.

Bijval krijgt hij van collegevoorzitter René Smit van de Vrije Universiteit. Dat allochtonen het slechter doen dan andere studenten, vindt ook hij niet acceptabel. Hij wil diversiteit omzetten in kwaliteit: ‘De traditionele module wijsgerige vorming kijkt tegenwoordig nadrukkelijk over de grenzen van de traditionele wetenschap op Europese leest. Plato en Aristoteles en Kuijper krijgen op de boekenlijst gezelschap van Ibn Rushd, Alkindi en Confucius.’

Vrijwel alle bestuurders namen zich voor het bacheloronderwijs te verbeteren. In Groningen zei rector bijvoorbeeld: ‘Wie zich enkel concentreert op de selectie van uitzonderlijk talent, loopt het risico dat het bacheloronderwijs wordt verwaarloosd.’ En dat mag niet gebeuren.

Ook enkele ministers gaven acte de présence. Premier Balkenende stak de loftrompet over innovatie en de ondernemersgeest. Nederland kan een dynamische kenniseconomie worden, maar dan moet wel de zesjescultuur verdwijnen. ‘Waarom middelmatigheid tot deugd verheffen? Waarom kunnen niet meer Nederlandse studenten cum laude afstuderen? Waarom staan Nederlandse universiteiten niet hoger op internationale ranglijsten?’

Minister Van der Hoeven (Economische Zaken) hield in diezelfde geest een toespraak in Rotterdam. Zij verklaarde ‘de jacht op toppers’ geopend. Die bollebozen moeten universiteiten ook uit het buitenland halen.

En minister Plasterk van OCW? Die noemde Europa een wetenschappelijk ontwikkelingsland. Maar daar wil hij verandering in brengen door Amerikaanse voorbeelden na te volgen. En de universiteiten mogen hem daarbij niet voor de voeten lopen. [BB/HOP]

Punt. Of had jij nog wat?

Meer lezen?