Goede onderwijsinstellingen moeten meer geld krijgen, vindt de VVD. Daarom stelt de partij voor om de instellingsbekostiging op drie onderdelen te baseren: de hoeveelheid uitgereikte diploma’s, de doelstellingen van de instelling en een basisbedrag. Tegelijkertijd moet de onderwijskwaliteit beter zichtbaar worden.
Dat laatste wil de VVD bereiken met landelijke examens. Per studie zou een landelijke commissie van docenten een eindtoets moeten maken en de kwaliteitskeurmeesters van de NVAO zouden de deugdelijkheid ervan moeten controleren. Als studenten zakken, mogen ze het later opnieuw proberen. Maar instellingen krijgen dan geen overheidsvergoeding meer.
Dit heeft enkele voordelen, menen de liberalen. Instellingen kunnen bijvoorbeeld niet op eigen houtje hun eisen verlagen. Bovendien zullen studenten sneller aan de bel trekken als het onderwijs niet deugt en hun slaagkans in gevaar komt.
Als dit geregeld is, mag de diplomabekostiging gerust veertig procent van de gehele instellingsfinanciering bedragen. De ‘vaste voet’ zou twintig procent bedragen. En dan blijft er nog veertig procent over voor de ‘basiskwaliteitsbekostiging’.
Dat laatste deel is gebaseerd op de plannen van instellingen. Als zij bijvoorbeeld hun docenten willen bijscholen of hun uitval willen terugdringen, kunnen ze extra geld krijgen. Dan moeten ze hun ambities zes jaar later wel hebben waargemaakt, anders krijgen ze de periode daarna minder geld.
De HBO-raad en universiteitenvereniging VSNU reageren laatdunkend op het plan van centrale examens. ‘Dit is vijfentwintig jaar terug in de tijd’, zegt VSNU-voorzitter Sijbolt Noorda. ‘Destijds geloofden wij er als universiteiten hartelijk in dat opleidingen in het hele land precies dezelfde programma’s met precies dezelfde eindtermen moesten aanbieden. Dit is geen liberale aanpak, maar zeer ouderwetse politiek.’
Doekle Terpstra van de HBO-raad deelt de kritiek: ‘Opleidingen worden in Nederland van tevoren gewogen en als de kwaliteit niet goed is, krijgen ze geen keurmerk van de NVAO. En dan moeten we nu ineens weer achteraf gaan toetsen? Degene die dit heeft bedacht, heeft geen idee hoe het hoger onderwijs werkt.’
Voor de zomer ontkende de VVD nog dat de partij voor landelijke examens pleitte. ‘Met een centraal schriftelijk examen zou je in één keer alle differentiatie in het hoger onderwijs kwijt zijn’, zei VVD-parlementariër Halbe Zijlstra toen. [BB/HOP]
Punt. Of had jij nog wat?