Het LEVV oordeelt dat zulke verpleegkundige ‘rituelen’ zelfs risico’s met zich meebrengen. Een patiënt scheren voordat hij naar de operatiekamer wordt gebracht, kan leiden tot een grotere kans op infectie. Andere handelingen, zoals dagelijks de temperatuur opmeten van patiënten die herstellen na een operatie, zijn niet riskant maar wel overbodig.
Lowie van Doninck, docent Verpleegkunde, geeft aan dat hij bij Avans studenten daar al op wijst tijdens zijn lessen ‘evidence based practice’. Studenten moeten niet van gewoonten op een afdeling uitgaan, maar op feiten gebaseerd werken. ‘Er zijn heel duidelijke voorbeelden van, dat sommige gewoonten niet werken. Onze studenten kennen het onderscheid tussen wat traditie en wat er bewezen is. Ze moeten bij verschillende aandoeningen literatuur zoeken en zo zien wat er wel en niet helpt.’
Hij leert het ze, zo goed en zo kwaad als het gaat. Want deze nieuwe manier van werken tot uitvoering brengen in de praktijk, is de grote stap die nog genomen moet worden. ‘Het alternatief van de studenten vindt nog weinig gehoor. Studenten komen op stages mensen tegen die dit werk al jarenlang op een bepaalde manier doen. Een nieuwe manier van werken is nooit zo vertrouwd, dus die vindt weinig respons. Hoe breng je dat, dat is de voornaamste vraag.’
Voor Caroline van Mierlo, opleidingsmanager hbo-v van de Hogeschool Utrecht, geldt dat ook zo. ‘In Utrecht hebben we ons curriculum vijf jaar geleden al aangepast. We leren onze studenten ‘evidence based’ te werken, niet via tradities op een afdeling. Voor mij onderstreept het rapport het belang van hoogopgeleide verpleegkundigen. Niets ten nadele van mbo’ers, maar op dat niveau wordt nauwelijks verband gelegd tussen dagelijkse werkzaamheden en de moderne wetenschap. Onze verpleegkundigen leren dat vanaf de propedeuse.’
‘Verpleegkunde is nog niet zo lang een wetenschap’, gaat Van Mierlo verder. ‘In het verleden voerden verplegers eigenlijk opdrachten van artsen uit. Ik denk dat veel rituelen daardoor zo’n lang leven hebben. In 1997 werd een wet aangenomen waarin verpleegkundigen meer verantwoordelijk zijn voor hun handelen. Dat vergroot hun zelfstandigheid.’
Ook volgens Margo Brouns, lector ‘innovatie en competentieontwikkeling in de zorg’ bij de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden is er op de werkvloer nog vaak gebrek aan wetenschappelijke kennis. ‘Mensen die op wetenschappelijk niveau naar verzorging kijken, weten bijvoorbeeld allang dat het niet werkt om ouderen met Alzheimer vast te zetten aan een tafel omdat ze anders zouden kunnen vallen. Maar in de ouderenzorg gaat het vaak nog ouderwets toe: mensen worden nog te vaak gezien als patiënt en niet als bewoner. Een patiënt neem je alles uit handen, een bewoner geef je zoveel mogelijk ruimte.’ [TdO/HOP,EvG]
Punt. Of had jij nog wat?