‘Andere boeken staan vol met trucjes’

Waar gaat het boek over?

‘Het gaat over diversiteitsdenken en is vooral bedoeld voor sociale professionals. In het boek worden praktijkvoorbeelden gegeven uit het werkveld, tussen een hulpverlener en een client. Het is een concreet handvat om mensen met een verschillende achtergrond met elkaar te laten communiceren.

Daarbij gaat het niet alleen over mensen die etnisch van elkaar verschillen, maar ook over verschil in geaardheid, man of vrouw en jong of oud. Vanuit mijn achtergrond ben ik natuurlijk vooral geïnteresseerd in verschillende culturen. Maar dit boek richt zich niet alleen op witte mannen die willen leren hoe ze moeten omgaan met gekleurde mensen.’

Over welke verschillen hebben we het dan bijvoorbeeld?

‘Hier in Nederland leven we in een actieve cultuur. Als je iets wilt, zul je er zelf energie in moeten steken. Aan de andere kant, in de Arabische wereld bijvoorbeeld, heb je mensen die zich van huis uit bescheidener opstellen en gebeurtenissen vaak overlaten aan het toeval, God of de autoriteiten. Ze hebben juist een erg passieve houding. Als je deze twee culturen tegenover elkaar zet, gaan mensen zich aan elkaar ergeren.’

Hoe laat u ze dan alsnog met elkaar communiceren?

‘Ik heb een brugmodel ontwikkeld dat ik in het boek omschrijf. Het model bestaat uit drie stappen en gaat uit van waarden en belangen. Waarden als vrijheid, respect of nieuwsgierigheid zijn universeel, maar binnen elke cultuur gaan de mensen er anders mee om. Wanneer een gesprek misloopt, komt dit vaak doordat je heel verschillend denkt over bepaalde waarden. Zo kan een Nederlandse vrouw die van een man geen hand krijgt bij begroeting dat zien als gebrek aan respect. Terwijl de man juist ‘respect’ gebruikt als argument om haar op een andere manier te begroeten.

Als je een gesprek aangaat vraag je jezelf dus eerst af welke waarden en belangen bij de ander de hoogste prioriteit hebben. Bij de tweede stap doe je precies hetzelfde bij jezelf. Als derde maak je de afweging in hoeverre je kiest voor je belang en je aanpast aan de ander. Deze stappen maak ik duidelijk aan de hand van verschillende cases.’

Zijn er niet al veel boeken over dit onderwerp op de markt?

‘In andere boeken wordt geen concreet handvat gegeven waar mensen mee aan de slag kunnen. Ze zijn vaak te theoretisch, te complex of staan vaak vol trucjes die uitgaan van een stereotype beeld. Je kunt de ene Marokkaan echter niet vergelijken met een andere Marokkaan. Die zijn totaal verschillend. Daarom is kennis van een cultuur niet genoeg. Je moet je als het ware verplaatsen in de ander en aanvoelen hoe hij over bepaalde dingen denkt. Kijk bijvoorbeeld naar Obama tijdens zijn toespraak in Caïro. Hij had zich ingeleefd in de moslims. Door uit de Koran te citeren toonde hij heel veel respect, maar tegelijkertijd bracht hij ook de mensenrechten in Iran aan de orde.’ [CT]

Youssef Azghari, Aan de slag met diversiteit. Effectief communiceren met verschillende culturen, 19,50 euro, ISBN: 9789024418343, Uitgeverij Nelissen.