Het onderzoeksbureau Research voor Beleid heeft dit voorjaar in groepssessies negentig Avansdocenten en -medewerkers gesproken en hen op allerlei fronten ondervraagd over de werkdruk. Die was hoog, bleek uit een eerder gehouden medewerkerstevredenheidsonderzoek. Ook directeuren, de bedrijfsarts en -psycholoog zijn geïnterviewd voor het onderzoek. Het rapport werd deze week openbaar.
De conclusie van het onderzoek is niet mals: ‘Op het gebied van personeelsbeleid moet er nu dringend iets gebeuren. De werkdruk bij Avans is een serieus probleem dat snel aangepakt moet worden.’
Flexplekken
‘Docenten hebben met stip de meeste last van werkdruk’, staat in het rapport. Ondersteuners hebben vooral te maken met seizoenspieken. Dat docenten van Bredase academies vaker vinden dat de belasting te zwaar is, zou verklaard kunnen worden doordat op deze locatie flexplekken zijn, waardoor medewerkers minder geconcentreerd kunnen werken. Parttimers hebben het minste last van werkdruk, maar zij nemen werk mee naar huis en ‘subsidiëren’ eigenlijk Avans, aldus de onderzoekers.
Ziekteverzuim
Het ziekteverzuim – 5,72 procent in 2008 – is bij Avans hoger dan bij andere hogescholen. Ruim een procent meer. Uit de interviews met de bedrijfsarts en -psycholoog blijkt dat 80 procent van de bezoekers komt met klachten door werkdruk. Landelijk is dat de helft, blijkt uit onderzoek.
Oorzaken
De oorzaken die in het rapport genoemd worden voor de werkdruk, zijn herkenbaar: de hoge werklast en taakomvang en ‘een tekort schietend taakbelastingmodel’. Het aantal studenten is toegenomen, vacatures worden traag ingevuld en bij ziekte is er vaak geen vervanging.
Ondersteunend personeel is sinds de centralisatie naar centrale diensten gegaan, maar academies maken daar minder gebruik van dan zou kunnen. Docenten hebben steeds meer taken erbij gekregen, bijvoorbeeld cijferinvoer. Ook de stroom aan nieuwe activiteiten, ingezet door een ambitieus management, wordt als belastend ervaren.
Kritiek op directies
Kritiek is er ook op de directies. Medewerkers vinden dat ze te weinig door hen worden ondersteund. Het management is teveel bezig met de cijfers en te weinig met de mensen, aldus de ondervraagden. Het management zou teveel aan de leidraad van de Raad van Bestuur lopen en te weinig prioriteiten stellen bij alle projecten die op een academie afkomen.
Hand in eigen boezem
De geïnterviewden hebben ook een hand in eigen boezem gestoken. Docenten en medewerkers zijn soms te perfectionistisch, kunnen geen ‘nee’ zeggen en ageren niet tegen zaken die ze niet positief vinden.
De respondenten mochten zelf oplossingen aandragen. Ze willen een reëler taakbelastingsmodel; een minder zakelijk Avans, de competenties van zowel werknemers als leidinggevenden verbeteren en ‘behouden wat goed is’. ‘Veel werknemers zijn een beetje veranderingsmoe geworden.’
Experimenten
Avans gebruikt het onderzoek om verschillende experimenten op de werkvloer op te zetten. De onderzoekers waarschuwen in hun rapport dat Avans de kans loopt het totaalplaatje te verliezen, als niet eerst goed het rapport wordt geanalyseerd en men meteen enkele experimenten selecteert. ‘Er zal meer geld naar het primaire proces moeten gaan. Dit mag niet gebruikt worden voor weer nieuwe activiteiten maar moet direct ingezet worden om de docenten ontlasten’, schrijven ze.
Doetina van Kelle, directeur van de Diensteenheid Personeel & Organisatie (DP&O) denkt niet dat dit de enige oplossing is. ‘Daar is nu niet meteen geld voor. De oorzaken zijn meervoudig. Het is eigenlijk gunstig dat de oorzaken van de hoge werkdruk verdeeld zijn over verschillende terreinen’, vindt ze. ‘Het betekent dat je dan op meerdere fronten de problemen kunt aanpakken, zowel op organisatorisch als individueel niveau.’
Taakbelastingmodel
Een van de experimenten die starten, betreft het taakbelastingmodel. ‘Om dit te verbeteren, is besloten om een best practice uit te kiezen, waar andere academies van kunnen leren’, aldus Van Kelle.
Frits de Jong, voorzitter van de Taskforce werkdruk legt uit: ‘Het blijkt dat sommige academies het al goed op orde hebben. Zij hebben in overleg met hun docenten een goed model ontwikkeld, waarin bijvoorbeeld ook aandacht is voor extra inwerktijd voor nieuwe docenten.’ Uit het onderzoek blijkt dat jonge docenten bij Avans vaak in de knel komen omdat van hen verwacht wordt dat ze in dezelfde tijd hetzelfde werk doen als ervaren docenten, terwijl het voor de nieuwelingen nog veel meer tijd komst om bijvoorbeeld een les voor te bereiden.
Duurzaam vitaal werken
Een aantal zaken loopt al, aldus Kelle en De Jong. Zo kunnen leidinggevenden sinds kort een training ‘duurzaam vitaal werken’ volgen, waarin zij onder meer leren om signalen als er iets wringt bij medewerkers sneller te herkennen. Voor medewerkers zijn er trainingen om de persoonlijke effectiviteit te verbeteren.
Naast de inzet van experimenten komen de knelpunten uit het rapport ook op de agenda van de Management Developmentdagen voor directies bij Avans, voorspelt Van Kelle. De afgelopen maanden zijn academies zelf ook al begonnen met acties om de werkdruk te verminderen.
De Activiteit Gerelateerde Werkplekken – de flexplekken bij Avans – staan op de agenda van de Avans Hogeschool Medezeggenschapsraad. Die heeft een onderzoek gevraagd bij de Raad van Bestuur. [PM]
Punt. Of had jij nog wat?