Vogelvang heeft onderzocht welke rol reclasseringswerkers kunnen spelen bij het veranderingsproces van de crimineel. Die moet afstand doen van zijn criminele gedrag. ‘De mens is tot meer in staat dan het etiket “misdadiger”’, stelde Vogelvang. ‘Rehabilitatie en re-integratie hebben een soft imago. Toch zijn het valide doelen. Ook al worden ze snel ingewisseld voor een harde aanpak.’
Geweld, drugs en vermogensdelicten
In 2007 verlieten in Nederland 35.000 volwassenen de gevangenis. Zeventig procent daarvan recidiveerde binnen zes jaar. ‘Zij konden de verandering niet aan en zijn nog steeds misdadiger. Geweld, drugs en vermogensdelicten vormen het merendeel van de misdrijven. Die moeten worden voorkomen door nazorg na detentie’, aldus Vogelvang.
De nazorg dringt aan op persoonlijke ontwikkeling. De ex-gedetineerde moet afzien van criminaliteit, desistance genaamd. Vogelvang vraagt zich af of dat een blijvende strijd is of ook een eindpunt kent. Dit moet vooral een natuurlijk proces zijn van de crimineel; interventies zijn niet allesbepalend.
Gevaarlijke omgeving
Ook de omgeving speelt mee: heeft de dader een legaal inkomen en een huis? ‘Familie, werk en zorg zijn nodig om de wens om te stoppen in handelen om te zetten. Maar hun omgeving is vaak gejaagd en gevaarlijk, met veel risico’s. Er is juist zelfreflectie in een rustige omgeving nodig. Daar ligt een kans voor de reclasseringswerker’, vindt Vogelvang. De ex-criminelen hebben kansen, steun en basisbehoeften nodig.
Dood of verraad
Ingrijpende gebeurtenissen in hun leven kunnen bijdragen aan de verandering: de dood of verraad van een vriend, angst voor een nieuwe celstraf, religie of ouderschap kunnen positief werken. ‘Deze zaken kunnen een opmaat zijn voor desistance, maar betekenen nog geen echte breuk’, waarschuwt Vogelvang. ‘Ex-criminelen moeten het etiket misdadiger wíllen loslaten. Daarvoor is het geloof van de delinquent nodig. Geloof van de reclasseringswerker versterkt dat.’
Aanbevelingen
De lector heeft aanbevelingen voor de reclasseringswerkers. ‘Informele sociale controle werkt beter dan formele. Benadruk de begeleiding naast de gedragsbehandeling.’ Vogelvang looft het werk van deze beroepsbeoefenaars. ‘Het is belangrijk dat zij zich blijven inzetten voor men sen die met de nek worden aangekeken.’ [EvG]
Punt. Of had jij nog wat?