In de eerste plaats is het een vangvraag waar ik buiten zou willen treden. Voorbijgaand aan de vraag wat leven is en aannemend dat we werken als betaalde arbeid beschouwen, zou ik voorafgaand aan de vraag van de RvB willen vragen: moet je werken om te leven?
Het antwoord is simpel: Nee. Je kunt bijvoorbeeld ook stelen om te leven, maar we hebben met elkaar afgesproken dat we dat maar niet doen. Wil je een kwalitatief goed en maatschappelijk geaccepteerde vorm van leven hebben dan zul je moeten werken. Werken staat in dienst van je leven, van je zingeving. Ik werk dus ik besta, materieel en immaterieel.
Een mens leeft niet om te werken. Ik werk om een leven in redelijke luxe te kunnen hebben, ik koop mijn boeken en gadgets en vraag me slechts terloops af of ik me dat kan veroorloven. Werken moet leuk blijven en anders heb je geen prettig leven.
Er zijn mensen die ziek worden van werken. Ik zou zeggen: onmiddellijk stoppen! En er zijn mensen die om te leven een heleboel druk weerstaan: werkdruk. Als je kwaliteit van leven vermindert door werken zou ik ook onmiddellijk stoppen. Een subvraag die de RvB gaat stellen is ‘Bestaat in 2014 het onderscheid nog tussen leven, leren en werken?’ Het antwoord lijkt me gegeven, werken is dienend aan het leven, leren is onlosmakelijk verbonden met leven. Er is altijd al een onderscheid tussen leven, leren en werken. De vraag is niet of het bestaat in 2014, maar hoe we het laten bestaan.
Leef je om te werken? ‘E-mail is als schimmel in de badkamer, het blijft terugkomen.’ Mijn collega roept het bijna wanhopig uit. Er volgt een korte bespreking over de schoonmaakgewoontes van mijn collega die de vergelijking gebruikt. Uiteindelijk zijn we het er over eens dat e-mail onze werkdruk enorm verhoogt. En niet alleen de hoeveelheid email, maar ook andere dagelijks karweitjes nemen veel energie weg die menig collega zou willen besteden aan het nadenken over vorm en inhoud van het onderwijs.
Iedere docent wil eigenlijk een visionair zijn, maar hij krijgt de gelegenheid niet. We worden in beslag genomen door de activiteiten van het dagelijks leven. Werknemers besteden gemiddeld een kwart van hun werktijd aan vergaderen. Een nutteloze bezigheid, zegt 63 procent van de stemmers in een poll op intermediair.nl.
Werknemers binnen Avans leven onder grote werkdruk, zij die daarover opmerkingen maken tegenover leidinggevenden krijgen vaak te horen dat ze prioriteiten moeten stellen –‘Je moet gewoon een tijdje je e-mail niet beantwoorden’– en soms lijkt de als nutteloos ervaren vergadering een prioriteit. Er wordt van alles gedaan om het als persoonlijk ervaren probleem ook als persoonlijk te bestendigen. Je krijgt het gevoel dat je incompetent bent als je werkdruk ervaart. Leef je om te werken? De vraag stellen is twijfelen aan de zin van het bestaan. In plaats van een cursus persoonlijke effectiviteit of time management stel ik een cursus levenscreatie voor.
Ab Bobbink
Punt. Of had jij nog wat?