Dat staat in een vernietigend rapport van de Inspectie van het Onderwijs over de zogeheten evc-procedures in mbo en hoger onderwijs. De erkenning van verworven competenties moet drastisch verbeteren, vindt de inspectie.
Ervaringscertificaat
Het idee van een evc-procedure is simpel. Als iemand al jaren een eigen bedrijf heeft en alsnog een diploma van een hbo-opleiding small business wil halen, dan kan hij misschien aantonen dat hij in de praktijk al veel heeft geleerd. Zijn kennis wordt dan vastgelegd in een ervaringscertificaat. Daarmee kan hij een deel van de opleiding overslaan of in zijn curriculum vitae aantonen dat hij bepaalde vaardigheden inderdaad heeft verworven.
Maar de uitvoering ‘laat te wensen over’. Zo’n certificaat zou los moeten staan van een bepaalde opleiding of hogeschool, zodat je met het certificaat ook bij de concurrent aan een opleiding kunt beginnen. Maar dat is niet het geval. Sterker nog, in eenderde van de gevallen is de examencommissie van een opleiding direct betrokken bij de erkenning van de verworven competenties. Dat kan al helemaal niet. De examencommissie mag een aankomende student op grond van een evc-certificaat vrijstellingen geven, maar zij mag niet het certificaat uitreiken.
EVC-centrum Avans
‘Bij ons is dat duidelijk niet het geval’, reageert coördinator Jolanda van Bentum van het EVC-centrum van Avans. ‘Het centrum staat helemaal los van de academies. Wij werken met landelijke beroepscompetenties. Iemand kan met onze rapportage dus ook terecht op een opleiding van Fontys of HAN.’
Bij de meeste van de 113 evc-aanbieders loopt het niet bepaald storm, zo blijkt uit het rapport. Voor de helft van alle aangeboden evc-procedures was helemaal geen belangstelling. Bij eenderde van alle evc-aanbieders kwamen maar een stuk of drie kandidaten op bezoek. Daar staan natuurlijk succesvolle centra tegenover, maar in het algemeen geldt toch dat de assessoren en begeleiders weinig ervaring opdoen.
Samenwerking met UWV
Het EVC-centrum van Avans heeft wel degelijk aanloop. ‘Wij werken zowel in Breda als Den Bosch intensief samen met het UWV. Zij geven aan dat veel van de mensen die bij hen komen op mbo-niveau zitten. Maar werklozen met een potentieel hbo-niveau sturen ze meteen naar ons door. We kunnen nu ook veel meer toetsen aanbieden in vergelijking met anderhalf jaar geleden toen we begonnen’, reageert Van Bentum.
Veel evc-aanbieders hebben hun zaak niet op orde, concludeert de Inspectie. ‘Verantwoordelijkheden zijn vaak niet scherp vastgelegd, werkwijzen en procedures zijn onvoldoende uitgewerkt of werken in de praktijk niet zoals ze op papier staan en het beoordelingsinstrumentarium van assessoren is beperkt. Bij de grotere evc-aanbieders vindt de uitvoering vaak decentraal plaats en worden activiteiten beperkt aangestuurd. Daardoor kan binnen één evc-aanbieder de kwaliteit sterk variëren.’ Avans werkt overigens juist wel met een centraal EVC-centrum.
Overheid wil regie
Maar er moet nog heel wat gebeuren volgens de Inspectie, wil de evc-procedure – in de woorden van staatssecretaris Van Bijsterveldt – een ‘nauwkeurige en waarheidsgetrouwe foto’ worden ‘van de competenties die iemand op dat moment heeft’. De overheid wil daarom ‘de regie’ op zich nemen.
Het evc mag dan een ‘marktactiviteit’ zijn, het ministerie van OCW mag de kwaliteit wel bewaken. De huidige problemen betekenen ‘dat een burger teleurgesteld kan worden in de effectiviteit van zijn ervaringscertificaat’, erkent de staatssecretaris.
Handelen naar criteria
Volgens OCW voldoen de criteria die landelijk zijn afgesproken. Het is alleen zaak dat iedereen naar die criteria gaat handelen. Binnen drie jaar moet de kwaliteit van de evc op orde zijn, schrijft Van Bijsterveldt. Intussen gaan de reclamecampagnes ter promotie van het ervaringscertificaat gewoon door.
Overigens is het leeuwendeel van de evc-procedures in het mbo en hbo. Aan universiteiten gebeurt het maar zelden dat mensen hun ‘verworven competenties’ laten erkennen. Alleen de Open Universiteit staat in het register van erkende evc-aanbieders, maar volgens de gegevens heeft er nog nooit iemand van het aanbod gebruik gemaakt. [AR, BB/HOP]
Punt. Of had jij nog wat?