Terug naar overzicht

Europees OM dichtbij en ver weg

De volle aula met meeschrijvende studenten van de Juridische Hogeschool in Tilburg kreeg een genuanceerd verhaal te horen van Corstens. Hij ziet een grote rol weggelegd voor de Europese Unie. ‘Na een periode van consensus vinden, gaat Europa nu vormgeven aan de geambieerde leidende rol op het wereldtoneel. Bijvoorbeeld bij de bestrijding van de crisis, migratie en milieu’, meent Corstens. Het grootste probleem speelt onderhuids. ‘De beleving van Europa bij de burgers is niet groot, van echte steun is geen sprake.’

Criminaliteit

Vooral grensoverschrijdende criminaliteit moet op Europees niveau worden aangepakt, betoogde Corstens. ‘Veiligheid is nu eenmaal een onderwerp dat mensen enorm bezighoudt. Dat is gebaat bij een Europese aanpak. Autoriteiten hebben geen bevoegdheden in een ander land. Daarin kan Europa een grote en belangrijke rol spelen.’

Door het wegvallen van de grenzen kunnen criminelen zich makkelijker verplaatsen. Daardoor is de grensoverschrijdende criminaliteit flink toegenomen. ‘Vaak wordt gedacht aan drugshandel, mensenhandel en terrorisme, maar ook allerlei andere delicten kunnen grensoverschrijdend zijn, zoals oplichting via internet’, meldt Corstens.

Wapentransactie

De toekomst ligt volgens hem bij Eurojust in Den Haag, waarin alle lidstaten samen grensoverschrijdende strafzaken coördineren. ‘Eurojust voorkomt conflicten tussen de landen. Bijvoorbeeld bij een wapentransactie tussen Roemenië en Nederland, als beide landen zeggen: pakken jullie het maar aan. Dan gebeurt er niks. Of juist als ze het allebei los van elkaar te lijf gaan, dan kunnen ze elkaar verstoren.’

De komende jaren moet daar een intensieve samenwerking tussen de landen ontstaan. ‘Een rechter in Den Bosch moet bijvoorbeeld gehoor geven aan de oproep van een Arnhemse rechter om huiszoeking te doen. Zo moet het ook in Europees verband. Het vereist wel vertrouwen in elkaars rechtspraak.’

Europees OM

Een Europese standaard ziet hij nog meer zitten. Dan wordt een deel van het nationale recht overgeheveld naar Europees niveau. ‘Een onderdeel daarvan is de vorming van een Europees OM voor het opsporen en vervolgen van daders. Dit komt er naar mijn verwachting ook. Een Europese instelling, gericht op supranationale aanpak.’

Het ene Europese land kent een grotere vrijheid van rechters dan het andere. ‘In een ander land zijn de mogelijkheden voor rechters meer beperkt, bijvoorbeeld door minimumstraffen. De dader kan naar een land dat het hem minder lastig maakt. Dat kan pijnlijke confrontaties tussen landen opleveren. Men kan dus verlangen dat de systemen op elkaar afstemmen.’

Nederlandse normen

Voordat het zover is, voorziet Corstens de nodige problemen. ‘Ik schat in dat de bevolking deze verregaande samenwerking niet ondersteunt. Burgers hechten sterk aan de Nederlandse identiteit: juist strafrecht zien zij als uiting van normen en waarden van de Nederlandse cultuur.’ Dat er nooit steun komt, gelooft Corstens niet. ‘Er zijn minder problemen bij minder aansprekende onderwerpen als milieu of economisch strafrecht.’ Daarbij is zijn uitgangspunt: ‘Wat je op een lager niveau kunt regelen, moet je op een lager niveau regelen.’ [EvG]

Punt. Of had jij nog wat?

Meer lezen?