De oplossing voor het beter benutten van talenten en verhoging van de kwaliteit van het onderwijs lijkt duidelijk: beter opgeleide, meer geïnspireerde docenten. Tegen de uitval wordt de selectie aan de poort weer benadrukt. De commissie Veerman stelt dat selectie aan de poort een meerwaarde kan hebben, maar ziet ook de gevaren: ‘Additionele selectie aan de poort heeft dus het risico dat de betekenis van het diploma in het voortgezet onderwijs wordt uitgehold.’
Selectie dus, maar hoe? Wat zijn de criteria als het diploma van het voortgezet onderwijs niet als zodanig wordt gebruikt? Hoge cijfers op de eindlijst? Nevenactiviteiten? Voorkennis over opleiding en beroep? Bij mijn weten zijn er geen bewijzen dat strengere selectie minder uitval betekent. Het zal duidelijk zijn, ik ben tegen strengere selectie aan de poort. Kan een achttienjarige goed kiezen? Inmiddels is wel bewezen dat de hersenen van een adolescent nog niet volgroeid zijn en dus onvoldoende in staat zijn om abstract en reflectief een keuze te maken. Dat pleit niet voor strengere selectie, maar voor betere en concretere voorlichting. Te denken valt aan meer en reëlere meelooplessen en een directere kennismaking met het beroep. Gerichte voorlichting en advies aan leerlingen en studenten die er aan toe zijn, dus niet aan de veertienjarige in 3 HAVO, maar aan de eerstejaars. Eigenlijk noemt commissie Veerman het in haar rapport zelf: ‘De commissie Ruim Baan voor Talent gaf aan dat in de meeste gevallen selectie na de poort op basis van eerste tentamencijfers een betere voorspeller lijkt dan selectie aan de poort (Korthals, 2006)’
Selectie, voorlichting en advies in het eerste jaar lijken probate middelen om uitval te voorkomen, de keuzeprocedure wordt verlengd doordat beter en gedifferentieerd kennis gemaakt wordt met opleiding en beroep. Een veredelde versie van wat we vroeger wel de brede propedeuse noemden.
Daarnaast moeten we misschien de keuzes voor aanstaande studenten beperken en duidelijk maken dat een keuze niet altijd tot leuk onderwijs leidt. Soms moet je minder leuke dingen doen om iets te bereiken.
Ab Bobbink
Punt. Of had jij nog wat?