‘We waren niet tevreden met de kwaliteit van onze afstudeeropdrachten’, verklaart ASIS-docent en coördinator van dit project Robin Pereboom. ‘Studenten werden in de praktijk te vaak meegesleurd in de dagelijkse molen van het afstudeerbedrijf, waardoor er voor onderzoek nauwelijks tijd was. Of ze kregen een afstudeeropdracht die ze helemaal niet leuk of interessant vonden.’
Vanaf volgend studiejaar verandert het afstudeertraject. Voortaan pakt de student zelf een praktisch bedrijfsprobleem, soms al met een concreet bedrijf in gedachten, en daar zoekt hij een creatieve en innovatieve oplossing voor. Pereboom: ‘De student belt het bedrijf op waar hij wil afstuderen en zegt: “Ik zie dat jullie dit probleem hebben, ik wil dit onderzoeken, dit en dit kan ik voor jullie betekenen”. Reken maar dat er dan geld en tijd is voor een afstudeerplek!’
Olijfolie
Ysaï Laumen deed mee aan de pilot van het project. Hij studeerde afgelopen zomer af. ‘In het najaar van 2009 ben ik begonnen met voorwerk. Als bijbaan verkocht ik exclusieve olijfolie aan restaurants en hotels in Nederland. Ik wist dat mijn werkgever nadacht over exporteren richting Midden-Oosten. Als afstudeeronderzoek heb ik de exportmogelijkheden van deze olijfolie naar de Verenigde Arabische Emiraten onderzocht.’
Inspirator van de nieuwe manier van afstuderen is Paul Delnooz, sinds september lector Onderzoekend Leren bij de Pabo. Op diverse hogescholen hield Delnooz zich al bezig met hoe het eindniveau van de student omhoog kan. ‘Studenten moeten anders leren denken. Er is geen waarheid! Je moet alles in twijfel trekken. Veel hbo-studenten leren vier jaar lang allerlei modellen en feiten, maar ze leren niet zelf kritisch en onderzoekend na te denken.’
Invuloefening
Docent Pereboom: ‘Voorheen was afstuderen vaak een invuloefening. De student heeft een bepaald model geleerd en past dat toe. Nu krijgt de student de kans te werken vanuit een eigen passie of interesse, iets waar hij misschien ook wel na het afstuderen mee verder wilt.’
Laumen bracht het olijfoliebedrijf en het probleem in kaart. Hij deed research door mensen te interviewen en theorieën over exporteren te lezen. Uiteindelijk stelde hij een checklist op met de eisen en factoren voor succesvol exporteren van een product: een praktisch eindresultaat dat niet alleen voor zijn afstudeerbedrijf, maar voor meer bedrijven bruikbaar is. ‘Het heeft me veel tijd gekost, maar ik vond het superleuk en interessant om op deze manier te denken en te werken.’
Vierdejaarsstudenten krijgen ter ondersteuning hoorcolleges van Delnooz, over wetenschapsfilosofie en de methodologie die de lector ontwikkeld heeft. Het vernieuwde afstudeertraject vraagt ook om een omschakeling in het denken en doen van docenten en begeleiders. Daarom zijn ook zij nu in de leer bij Delnooz.
Haken en ogen
Er zitten nog wat haken en ogen aan deze nieuwe manier van afstuderen. Het risico is er dat de student, ondanks uitgebreid voorwerk, geen afstudeerbedrijf vindt. Dan moet de student het idee herschrijven of opnieuw beginnen, met alle studievertraging van dien. Pereboom: ‘Maar als jij een sterk genoeg, goed onderbouwd onderzoeksplan hebt, kan een bedrijf je eigenlijk niet weigeren.’ [LJ]
Punt. Of had jij nog wat?