Voor haar onderzoek maakte Edelman maar liefst drieduizend kiekjes in Amsterdam en Friesland. Ze koos voor deze gebieden vanwege de talen. In de hoofdstad leven veel mensen voor wie Nederlands niet de eerste taal is, in Friesland houdt de autochtoon vaak vast aan zijn regionale taal.
Gesluierde vrouw
‘Er wordt vaak een andere taal gebruikt om de eigen identiteit te benadrukken, om een gevoel over te brengen’, legt Edelman uit. ‘De Amsterdamse ondernemer noemt zijn zaak bijvoorbeeld Al Motohajiba (De gesluierde vrouw). Dat wordt verder niet vertaald, daaronder staat dat hij Islamitische boeken en kleding verkoopt. De naam zorgt vooral voor het gevoel.’
Bij een Friese ijssalon in Franeker staan de openingstijden tweetalig op de etalageruit vermeldt. Onder de Friese tekst ‘Iepen fan ôf’ staat in kleine letters. ‘Geopend vanaf’. In een interview in 2008 vertelde de ondernemer dat het tweetalige bordje een gunstig effect had op de omzet. Het bord valt op en levert daardoor extra klanten op.
Minderheidstalen
Het viel Edelman op dat minderheidstalen relatief weinig tot het taallandschap doordringen: ‘Je komt toch vooral Nederlands en Engels tegen. In Amsterdam zie je meer teksten in Frans of Duits dan in het Arabisch.’ In Friesland legt de regionale taal het in het taallandschap af tegen het Nederlands en Engels.
Niet alle ondernemers waren trouwens blij met Edelmans gefotografeer op stoep. Een aantal keer verzochten ze haar op te krassen. De onderzoeker: ‘Vooral in Amsterdam waren winkeliers soms achterdochtig. Dachten ze dat ik van de Belastingdienst was.’ [CT]
Punt. Of had jij nog wat?