In Nederland gaat het vooral op de woningmarkt nog steeds dramatisch slecht. Stegeman: ‘De werkloosheid in Nederland is de laagste van Europa, maar huizenprijzen daarentegen zijn sinds 2008 alleen maar gedaald. De afgelopen twee maanden is het consumentenvertrouwen gekelderd: het daalde tot het dieptepunt van 2009. Maar het kabint wil 18 miljard bezuinigen, dus de koopkracht gaat nog verder omlaag, door hogere zorgpremies en minder huur- en zorgtoeslag.’
Stegeman komt de nieuwe miljoenennota toe te lichten, maar een groot deel van zijn spreektijd besteedt de analist aan de actualiteit: Griekenland en de eurocrisis. De Nederlandse economie is nu natuurlijk niet los te zien van wat er in Europa gebeurt, volgens Stegeman. ‘De onrust en stress in de financiële wereld neemt weer toe. Net als in 2008 en 2009 staat er weer van alles te gebeuren.’
Veilige havens
En dan gaan partijen op de financiële markten zoeken naar ‘veilige havens’, vertelt Stegeman. ‘Goud kopen bijvoorbeeld, dat is heel veilig. Je moet nu niet in Zuid-Europa zijn, maar landen als Nederland, Duitsland en ook de Verenigde Staten: die zijn stabiel. Die landen gaan niet zo snel failliet, dat weet iedereen, en dus zijn die staatsobligaties nu veel waard.’
Om zijn lezing wat levendiger te maken toont Stegeman een filmpje van de Britse krant The Guardian, waarin de eurocrisis in levendige retro-beelden uit de jaren zeventig van de vorige eeuw (en dito muziek) uiteen wordt gezet. ‘Dit vat alles goed samen.’
Samen met zijn collega’s van de Rabobank zette de econoom negen scenario’s op papier over de afloop van de eurocrisis: acht negatieve en één positieve. ‘Want je moet altijd minstens één goed scenario bedenken. Wie weet, stabiliseert de economie zich vanzelf weer, op de een of andere manier.’ Logischer zou volgens Stegeman echter zijn dat er landen uit de eurozone gaan stappen, of dat de hele eurozone wordt opgeheven en iedereen weer terug gaat naar zijn eigen munteenheid.
Feit of fabel?
Met een Griekenland-quiz (‘Feit of fabel?’) mogen de studenten in de zaal laten zien hoe goed ze de kranten lezen en testen wat hun kennis van de eurocrisis is. Kán Griekenland zomaar uit de eurozone stappen? Kan een land failliet gaan? Heeft alleen Griekenland de afspraken rond de euro geschonden? De meeste studenten blijken redelijk goed op de hoogte.
De beste oplossing voor de eurocrisis is eigenlijk één Europese regering, concludeert Stegeman. ‘De Verenigde Staten van Europa is de ultieme oplossing. Maar dat is puur economisch gezien: politiek is dat niet haalbaar. Door de snelheid van politieke beslissingen en alle sentimenten die bij politiek komen kijken, loopt de politiek altijd achter op de ontwikkelingen op financiële markten.’ [LJ]
Punt. Of had jij nog wat?