Geld hebben is meer geld willen en winst maken is de drijfveer van onze economie. Ook nu, in tijden van economische crisis, lijkt winst maken het enige antwoord om er weer bovenop te komen. Rijke landen willen hun rijkdom behouden, arme landen vinden dat ze mee moeten in de race naar het grote geld. Europese landen in nood moeten meer rente betalen aan de rijke om risico van winstverlies te dekken. Garantie van winst gaat boven de redding van een land en in het klein, bijvoorbeeld, van de huizenbezitter met hypotheeknood.
Deze hang naar winst heeft ook invloed op het onderwijs. Studieduur is gekoppeld aan kosten en niet aan de leerbehoefte of het leertempo van de student. Onderwijs dient onmiddellijk winst op te leveren en de vermeende ‘zachte’ onderdelen verdwijnen uit de curricula of worden geminimaliseerd.
Geschiedenis, talen, ethiek, levens- en kunstbeschouwing maken steeds meer plaats voor de natuur- en economische wetenschappen.Sociale wetenschappen kunnen nog net, mits evidence based. De Amerikaanse filosofe Martha Nussbaum stelt in haar onlangs verschenen boek Not for Profit dat we jongeren in het onderwijs opleiden tot ‘useful machines, rather than complete citizens who can think for themselves, criticize tradition, (…) the future of the world’s democracies hangs in the balance’.
De redding van de democratie is niet alleen afhankelijk van winstmarges volgens Nussbaum, maar van goed onderwijs, waarin plaats is voor verbeelding en kritisch, ethisch denken. Een gezonde innovatieve businesscultuur is niet alleen afhankelijk van doelgerichte specialisten, maar ook van originele denkers. Niet poneren, maar redeneren. Niet interrumperen, maar luisteren en argumenteren is de redding voor de wereld.
Volgens Nussbaum leert de docent de student eigen redeneringen kritisch te onderzoeken en te luisteren naar anderen waar hij het niet mee eens is. Of zoals Avans het verwoordt; gekwalificeerde beroepsbeoefenaren afleveren die maatschappelijk geëngageerd zijn. Laten we hopen dat het lukt.
Bij mijn zwerver is het kwartje al lang gevallen. Twee kwartjes zorgen voor een broodje, drie zijn een last.
Ab Bobbink is docent aan de Academie voor Gezondheidszorg.
Punt. Of had jij nog wat?