Als de langstudeerboete verdwijnt is de kans groot dat het volgende kabinet in ruil daarvoor de basisbeurs afschaft. Dan komen studenten van de regen in de drup. Wie op kamers woont verliest zo’n 3.200 euro per jaar: meer dan de langstudeerboete.
Bijlenen
Geen nood, zeggen de voorstanders van een ‘sociaal’ leenstelsel, want je kunt met een gerust hart bijlenen. ‘Mocht je na je studie niks vinden of geen hoog inkomen verdienen, dan schelden we de schuld kwijt’, verzekerde PvdA-lijsttrekker Diederik Samsom vorige week in Nieuwsuur.
Maar dat strookt niet met de huidige aflossingsregels. Alleen wie echt aan de grond zit en een minimuminkomen op bijstandsniveau heeft, hoeft niet af te betalen. Zelfs wie niets verdient, maar een partner heeft met een jaarinkomen van 20.000 euro, moet gewoon afbetalen. Klagen over een dure hypotheek, huur of auto heeft geen zin.
Maandelijks aflossen
Vrijwel iedereen met een baan moet maandelijks aflossen, of ze nu verpleegkundige, leraar of advocaat zijn. Voor een alleenstaande is 15.695 euro bruto per jaar de drempel, voor een alleenstaande ouder 19.513 euro en voor samenwonenden en gehuwden 19.483 euro.
Terugbetalen mag inderdaad ‘naar draagkracht’ zoals ook VVD, D66 en GroenLinks benadrukken, maar wie denkt dat het om verwaarloosbare bedragen gaat, vergist zich. Het startsalaris van een leraar basisonderwijs is volgens de website Studiekeuze123 bijna 26.000 euro bruto per jaar (ruim 1.400 euro netto per maand). Zo iemand moet al 96 euro per maand terugbetalen aan DUO. Wie het minimumloon verdient (nog geen 19.000 euro bruto per jaar) lost maandelijks in ieder geval het basisbedrag van 45 euro af.
Kwijtschelding
Om in het huidige stelsel voor kwijtschelding van je studieschuld in aanmerking te komen, moet je het wel erg bont maken. Bij aflossing van het minimumbedrag van 45 euro betaalt een debiteur in vijftien jaar immers al bijna 8.200 euro terug, voor de eerder genoemde leraar die 96 euro per maand aflost is dat meer dan 17.000 euro. Ter vergelijking: de gemiddelde studieschuld bedraagt iets minder dan 15.000 euro.
Maar zelden wordt een volledige studieschuld kwijtgescholden, zegt DUO, al zijn precieze cijfers niet voorhanden. In 2010 werd wel 4.845 keer een deel van een studieschuld kwijtgescholden omdat de afbetalingsperiode van vijftien jaar was verstreken en er nog een bedrag openstond. Of dit om een paar tientjes ging of om duizenden euro’s is niet bekend.
Werkloos
Het kan natuurlijk gebeuren dat een afbetaler een periode werkloos is en daardoor te weinig inkomen heeft. Zodra iemand echter weer voldoende verdient, moet hij weer aflossen. Gaat hij fors meer verdienen, dan gaat het maandbedrag bovendien omhoog. Uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek vorig najaar bleek dat 18n procent van de alleenstaande hbo’ers en 21 procent van de alleenstaande academici op dat moment te weinig verdiende om terug te moeten betalen. Bij samenwonenden of gehuwden ging het om slechts 5 procent.
De moraal van het verhaal? De kans is zeer groot dat je je studieschuld tot op de laatste cent moet terugbetalen. Wie daar geen zin in heeft kan het best alleen blijven en vijftien jaar werkloos zijn. Of je moet overlijden. DUO verhaalt een studieschuld niet op partners of familieleden. In 2010 werd 259 keer een (deel van een) studieschuld kwijtgescholden wegens overlijden. [MdV/HOP]
Punt. Of had jij nog wat?