Zonder bijscholing niet voor de klas kopt Punt vrijdag 25 januari op haar website. Blijkbaar is er van alles mis in onderwijsland en de onderwijsraad weet raad: selectie aan de poort en bijscholen na het afstuderen. Dat leidt dan automatisch tot verhoging van de beroepsstandaard. Voor mij een nieuw proefballonnetje dat afleidt van de werkelijke problemen en vraagt om doorgeprikt te worden. Wat in dit soort adviezen namelijk vrijwel nooit terugkomt is het financiële aspect en de doelmatigheid van de bestedingen. Dus de klip : ‘Wie gaat dat betalen’ wordt telkens fijntjes omzeild.
Voor een stuiver op de eerste rang
Kwaliteitsverhoging vereist investeringen. Veel sectoren beamen dat, behalve het onderwijs. De diverse regeringen hebben telkens de mond vol van de kenniseconomie maar willen daarbij voor een stuiver op de eerste rang zitten. De uitgaven aan onderwijs als percentage van het BBP liggen in Nederland onder het OESO gemiddelde ligt (bron: Education at a Glance 2012). Omdat de onderwijsvraag in Nederland hoger is dan in de meeste OESO landen steekt de besteding per leerling per jaar nog ongunstiger af. Wat dat betreft kun je beter naar Zweden gaan maar bijvoorbeeld ook dichterbij, naar België.
Nu zijn die bestedingen aan onderwijs verdeeld in een publiek deel (overheid) en een privaat deel (eigen bijdrage). Die private bijdrage is al vrij hoog in Nederland (alleen Japan en de VS zitten duidelijk hoger), maar zal nog toenemen door de recente maatregelen van Rutte zoals afschaffing van de basisbeurs. Vandaar voor een stuiver op de eerste rang.
Nog een quote uit Punt: ‘lerarenopleidingen moeten hogere eisen stellen, leraren moeten bijscholen anders verliezen ze hun lesbevoegdheid’. Het zal je maar gezegd worden als je net als leraar van onze Pabo afkomt. En dit moet de kwaliteit van het basisonderwijs opkrikken?
'Je hebt een niet complete opleiding gekregen'
Tijd voor tegenwicht en het praktijkverhaal. Als afgestudeerde leerkracht basisonderwijs heb je sinds 2004 geen volledige bevoegdheid meer. Wil je namelijk bewegingslessen kunnen geven, dan moet daarvoor je een post-HBO cursus volgen. Je hebt dus gewoon een niet complete opleiding gekregen, je bezit niet alle nodige competenties voor het basisonderwijs. Een ordinaire bezuiniging die je voor eigen rekening (2.500 euro) mag gaan repareren.
Recente bezuinigingen op het speciaal onderwijs zorgen ervoor dat deze kinderen in het regulier onderwijs instromen. Maar de betreffende docenten hebben vaak geen speciale aantekening voor deze kinderen. Daarbij worden de klassen ook nog eens groter. Maar blijkbaar is dát allemaal niet bepalend voor de kwaliteit van het onderwijs. Het McKinsey rapport wordt namelijk geciteerd: ‘meer leerlingen in een klas heeft geen negatief effect op de kwaliteit’. Daar valt heel veel op af te dingen, er zijn ook legio rapporten die het tegendeel aantonen.
Verloren geld door verkeerde politieke keuzes
Het aanzien van een leerkracht in het basisonderwijs wordt er niet beter op wanneer je vogelvrij bent. Het is dan ook niet toevallig dat 1/3 van de afgestudeerde Pabo’ers helemaal niet in het onderwijs start. En eerlijk gezegd zijn de baanvooruitzichten binnen het basisonderwijs slechter dan daarbuiten. Loopbaanstatistieken van afgestudeerde Pabo‘ers laten zien dat in 2010 direct na de opleiding 26% op school terecht kon. 11% was na drie maanden nog nergens aan de bak geweest. Gaat zo’n Pabo’er voor een baan buiten het onderwijs dan zijn deze cijfers 52% en 2%, dat is dus veel gunstiger (Bron:Stamos). Verloren geld door verkeerde politieke keuzes.
En wil je als Pabo’er toch het onderwijs in dan wacht je een onzeker lot. Een vaste baan is een utopie en de banenmarkt wordt geregeerd door de invalpools die ook nog een graantje mee willen pikken. Niet zelden wordt je als gemotiveerde, beginnend docent met een aantal uitstekende beoordeeldelingen en referenties vervolgens van hot naar her gesleept. Bij langdurige vervangingen of echte vacatures is voor die aanstelling de kwaliteit van de docent lang niet altijd doorslaggevend. En als je al ergens inrolt dan is dat vaak de payroll molen. Googlen op internet leert dat de payroll constructie beschreven wordt als kostenbesparend voor werkgevers en dat terwijl het payroll bureau ook nog uit de ruif eet. De rekening betaalt de beginnende docent, die telkens wordt aangenomen op uitzendbasis en –niet toevallig– vlak voor elke vakantie feitelijk ontslag krijgt. Na de vakantie wordt je dan weer vrolijk aangenomen. Dat bespaart toch even mooi drie maanden salaris op een jaar waarin je wel hetzelfde werk moet doen. Dat deze constructie nog toegestaan wordt is onbegrijpelijk, maar jammer genoeg houden de onderwijsbestuurders en adviseurs nu hun mond .
Het basisonderwijs is een van de grotere sectoren in het onderwijs. Ik kan me best voorstellen, dat met name de ondernemende en vaak ook betere docenten hier gaan lopen, van ellende dus. Het probleem zit primair niet bij de docent. De oplossing is niet scholing achteraf maar investeren en arbeidsomstandigheden verbeteren. Kwaliteit in het onderwijs is erbij gebaat dat je ook een band kunt opbouwen, je eerste maand op een school is nooit je beste. Kortom, het gaat om de aantrekkelijkheid van de sector. Uiteraard kost dat in het begin een paar centen maar ik ben ervan overtuigd dat dit zich uiteindelijk terugbetaalt.
Punt wil graag medewerkers en studenten van Avans in de gelegenheid stellen hun mening te ventileren. Heb je een idee voor een opinie-stuk? Neem dan contact op met de redactie.
Punt. Of had jij nog wat?