Terug naar overzicht

Terug naar natuurlijke kleurstoffen

Natuurlijke kleuren en de zoektocht naar biomassa; lectoren Dorien Derksen en Johan Raap, beiden verbonden aan het Centre of Expertise Biobased Economy, hielden vrijdag hun lectorale rede.

Bijna alle hedendaagse non-food producten zijn gemaakt uit fossiele grondstoffen. Binnen het lectoraat Biobased Products bestudeert lector Dorien Derksen de terugkeer naar groene grondstoffen in non-food producten.

Derksen is sinds januari 2012 lector bij Avans, daarnaast is ze principal scientist bij Rubia Natural Colors. ‘De markt voor interieurtextiel wordt geschat op 4.200.000 ton kleurstof per jaar. Voor de kledingmarkt ligt de vraag naar bijvoorbeeld blauw voor denim op 12.000 ton. Daarmee staan organismen en milieu voortdurend bloot aan kleurstoffen.’

‘Er zijn genoeg kleuren te vinden in de natuur, maar de meesten zijn niet geschikt voor non-food toepassing’

Complexe moleculen
Tegenwoordig worden uitsluitend synthetische kleurstoffen gebruikt voor het kleuren van non-food producten. En die vervangen door natuurlijke kleuren, is niet eenvoudig: ‘Er zijn genoeg kleuren te vinden in de natuur, maar de meesten zijn niet geschikt voor non-food toepassing. Zelfs niet planten die 150 jaar geleden werden gebruikt voor het kleuren van textiel.’

Planten zijn ingewikkelder als bron voor componenten dan aardolie of steenkool. ‘Ze staan bol van biologische omzettingen tussen complexe moleculen’, aldus Derksen. ‘De plant is ook constant in interactie met zijn omgeving, wat weer effect kan hebben op bepaalde omzettingen. Zoals bij een plant die zich verdedigt tegen schimmels.’

‘Door eenvoudig roeren van meekrap in water is het mogelijk om de gewenste samenstelling kleurstoffen te krijgen’

Eenvoudig roeren
Gedurende haar onderzoek bleek dat kleurstofcomponent alizarine van het gewas meekrap, gevonden wordt als de plantencel kapot gaat. Aangevreten door insecten of doordat de plant wordt geoogst en vermaald. ‘Maar tijdens dit proces wordt ook lucidine gevormd, een component dat vanwege zijn toxische eigenschappen niet gewenst is. We ontdekten dat onder de aanwezigheid van een flinke hoeveelheid zuurstof, er geen lucidine wordt teruggevonden.’

Door het kiezen van de productieomstandigheden kun je het proces sturen. ‘Door eenvoudig roeren van meekrap in water is het mogelijk om de gewenste samenstelling kleurstoffen te krijgen, veel alizarine en geen lucidine.’

Zoektocht naar biomassa
Lector Johan Raap vulde aan met zijn lectorale rede ‘De zoektocht naar biomassa voor een biobased economy’. In zijn werk bij Royal Cosun zijn watertechnologie en hernieuwbare energie aandachtsgebieden.

Raap maakt sinds januari 2012 deel uit van het lectoraat Biobased Energy. Auto’s die rijden op biomethaan, biomassa voor het opwekken van elektriciteit en hergebruik van reststromen. Een van de vragen die wordt beantwoord is: wat doe je met biomassa die je oogst in een stedelijke omgeving? ‘We spreken niet meer over een berm maaien, maar een berm oogsten. In het buitengebied staan gewassen. Laten we deze optimaal gebruiken’, aldus Raap.

Beide lectoren kregen aan het eind van de middag hun lectorale ketens uitgereikt van bestuurslid Diederik Zijderveld.

Punt. Of had jij nog wat?

Meer lezen?