Waar de meeste lectoren voor vier of acht jaar verbonden zijn aan een lectoraat, heeft Jan Venselaar twaalf jaar volgemaakt bij Avans als lector Duurzame Bedrijfsvoering. Venselaar was de tweede lector van Avans (en een van de eerste in Nederland) en heeft in die twaalf jaar op duurzaamheid veel kennis bij Avans tot stand gebracht. ‘Terugkijkend kun je zeggen dat we al heel lang met nuttige dingen bezig zijn geweest die nu mainstream aan het worden zijn.’
Wat is er in die twaalf jaar veranderd op het gebied van duurzaamheid?
‘Toen we begonnen met duurzaamheid binnen het onderwijs vond de meerderheid van de docenten het wel interessant, maar ze zagen geen aanleiding om heel anders naar hun onderwijs te kijken. Duurzaamheid was iets voor erbij, dat had niet zo’n invloed op hoe ze hun vak gaven.’
Wat was uw kerndoelstelling met het lectoraat?
‘Ik ben zelf technicus en al in de jaren 80 afgestudeerd op een onderwerp rond biomassa als grondstof. Eigenlijk kun je zeggen dat duurzame techniek zoals zonnepanelen en windmolens al heel lang bekend is. De techniek is eigenlijk nooit het probleem geweest, al wordt die steeds wel beter. Het knelpunt is de vertaalslag naar hoe bedrijven en mensen het kunnen toepassen in de dagelijkse praktijk. Dat is de reden dat ik met het lectoraat ben gaan kijken naar de bedrijfskundige aspecten en hoe je praktisch en strategisch kunt omgaan met duurzaamheid met name in het midden- en kleinbedrijf.’
U was een van de eerste lectoren in Nederland. Is er de afgelopen twaalf jaar veel veranderd als het gaat om lectoren?
‘Eerlijk gezegd niet. Ja, de vorm is anders geworden; de inrichting van kenniskringen, het clusteren van lectoren in expertisecentrums. Toen we begonnen stond wat een lector was beschreven in mooie stukken. De invulling in de praktijk was onbekend. Dat is iets wat we nog steeds aan het uitzoeken zijn, daarom zie je ook dat hogescholen er op verschillende manieren mee omgaan. De doelen van een lector zijn wel hetzelfde gebleven; praktijk gebaseerde kennis van buiten inbrengen in het onderwijs en kennis vanuit het onderwijs naar het midden-en kleinbedrijf brengen.’
Wat heeft twaalf jaar Duurzame Bedrijfsvoering opgeleverd?
‘Terugkijkend kun je zeggen dat we met nuttige dingen zijn bezig geweest die nu mainstream zijn geworden. Ter illustratie: in 2005 hebben we in samenwerking met de provincie Noord-Brabant een project gedaan over hergebruik, wat we nu circulaire economie noemen. Met die kennis heb ik overal lopen leuren, maar er was toen weinig interesse. Pas het laatste jaar krijg ik allerlei verzoeken om over dit onderwerp te komen spreken. Datzelfde geldt ook voor biobased economy, daar was het lectoraat in 2006 al mee bezig en is de laatste jaren een speerpunt geworden van de hogeschool.’
Jan Venselaar neemt op 4 november afscheid bij Avans. Dit zal hij tijdens een symposium over het belang van het HBO onderwijs voor duurzaam ondernemen. Jacqueline Cramer, voormalig minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer is dan één van de gastsprekers.
Punt. Of had jij nog wat?