Opinie: Uitsluiting is maatschappelijke zelfmoord

Wat kun je doen om te voorkomen dat jongeren Syriëgangers worden? Wessel Briggen, student Sociaal Pedagogische Hulpverlening bij Avans in Den Bosch, vindt dat in Nederland mensen worden uitgesloten. Hij ziet hier een belangrijke taak weggelegd voor sociale hulpverleners.

‘De burgeroorlog in Syrië is dichterbij dan we denken. Nederlandse jongeren vertrekken naar Syrië om een ‘heilige oorlog’ uit te knokken. Wat brengt mensen er toe om op deze manier afstand te nemen van de maatschappij waarin ze leven? Ik ben er als leeftijdsgenoot van die jongeren en als aankomend welzijnswerker van overtuigd dat we onze aandacht niet moeten richten op de terreurdaad zelf, maar op wat we kunnen doen voordat het zover komt.

‘Als de verhouding tussen populatie, klimaat, water, agrarische omstandigheden en energie scheef is, neemt het risico op onrust toe’

Het human and nature dynamics-model (Handy) biedt meer inzicht in dit probleem. Een artikel dat hierover in The Guardian verscheen, zette me aan het denken. Handy is een gedachtenexperiment van Amerikaanse onderzoekers dat probeert te voorspellen wanneer een samenleving uit balans raakt. Simpel gezegd: als de verhouding tussen populatie, klimaat, water, agrarische omstandigheden en energie scheef is, neemt het risico op onrust toe. Zo speelt in het conflict in Syrië watertekort een vrij onzichtbare maar belangrijke rol.

‘Sommige groepen – Roma, sekswerkers, ouderen – dreigen in Nederland uitgesloten te worden’

Ik wil echter een factor aan het model toevoegen. Het sluit aan bij wat Handy ‘ongelijkheid’ noemt. Een factor die ook voor een rijk land als Nederland precair kan zijn: sociale droogte. Sommige groepen – Roma, sekswerkers, ouderen – dreigen in Nederland uitgesloten te worden, ze zijn sociaal droog komen te staan. In plaats van dit probleem uit de weg te gaan – en het alleen maar erger te laten worden – is het verstandig vroeg te investeren in contact. Spendeer tijd en aandacht in de ‘onderlaag’ van de maatschappij om sociale risico’s te voorkomen. Sociale hulpverleners bieden hier een uitkomst. Zij zijn professionals op het gebied van bruggen bouwen. Zij kunnen op basis van kennis contact maken met sociaal uitgesloten burgers. De hulpverlener heeft de mogelijkheid om hen op te zoeken, gepaste hulpverlening te bieden, en behulpzaam te zijn bij de re-integratie in de maatschappij.

‘De volgende stap is actie’

Het investeren in mensen die uitgesloten dreigen te raken kan helpen de samenleving weer in balans te brengen. Als toekomstig hulpverlener denk ik mee over hoe verbetering in deze situatie uitgevoerd kan worden. Los van financiën is het noodzakelijk dat hulpverleners zich gemotiveerd voelen om zich in zetten voor maatschappelijk arme burgers. De gemeente speelt daarbij een belangrijke rol. Mijn streven – en dat van veel studenten met mij – is om mee te werken aan een gebalanceerde samenleving waarin burgers zich veilig kunnen voelen in hun omgeving. Om de veiligheid van de maatschappij te garanderen is het noodzakelijk dat daar gezamenlijk aan gewerkt wordt. Het Handy-model zet ons aan het denken. De volgende stap is actie.’

Wessel Briggen, student Sociaal Pedagogische Hulpverlening.

Illustratie: demeureduchaos.org