Hoe ziet de toekomst van kunstenaars en ontwerp-studenten er uit? Wordt er straks nog wel lesgegeven in beeldhouwen en penseelstreken of is dat achterhaald? Lector Michel van Dartel van het Expertisecentrum Kunst en Vormgeving gaat het onderzoeken. Vrijdag 18 november houdt hij zijn lectorale rede.
“Steeds meer kunstenaars en ontwerpers hebben de behoefte om iets te veranderen in de maatschappij”, vertelt van Dartel. “Ze begeven zich buiten de galerijen en musea. Het is interessant om te kijken hoe ze dat doen en wat die beweging naar de buitenwereld doet voor het design vak.”
‘Het eerste wat ik ga doen na mijn lectorale rede is de discussie met docenten aangaan.’
AKV|St.Joost en CMD
Samen met docenten van de opleidingen Communication & Multimedia Design (CMD) Breda en Den Bosch en van de Akademie voor Kunst en Vormgeving|St.Joost gaat hij zich de komende jaren over het vraagstuk buigen. “Het eerste wat ik ga doen na mijn lectorale rede is de discussie met docenten aangaan en mijn onderzoeksplan tegen het licht houden. Zitten we allemaal op één lijn? Wat hebben we aan elkaar? Vandaaruit gaan we verder.”
Het lectoraatsonderzoek richt zich op de praktijk, maar de resultaten zullen ook waardevol zijn voor de opleidingen. “Je ziet dat de klassieke manier van kunst maken langzaam wordt vervangen door iets nieuws. Steeds minder kunstenaars maken een kunstwerk in hun atelier om het vervolgens naar een museum te brengen. Hoe belangrijk is het dan nog om te leren beeldhouwen en een penseel vast te houden? Ik zeg niet dat die vaardigheden niet meer van belang zijn, maar de focus verplaatst. Voor een artistieke interventie in de echte wereld is mensenkennis bijvoorbeeld zeker zo belangrijk.”
“Hoe belangrijk is het nog om te leren beeldhouwen en een penseel vast te houden?”
Studenten betrekken
Studenten zullen volgens Van Dartel misschien niet altijd door hebben dat ze deelnemen aan onderzoek van docenten binnen het lectoraat, maar toch vaak direct betrokken zijn. Sommige studenten doen nu zelfs al mee in het onderzoek. “In de minor Research in Immersive Storytelling onderzoeken studenten en docenten bijvoorbeeld samen hoe je omgaat met de actieve rol van een publiek in nieuwe vormen van verhalen vertellen. In zulke nieuwe vormen maakt een toeschouwer vaak actief keuzes in hoe een verhaal verloopt of voert zij een opdracht uit als onderdeel van het verhaal. Het probleem dat zulke bijdragen van publiek of gebruikers relatief onvoorspelbaar zijn komt terug in bijna elke vorm van kunst en design buiten de muren van het museum. De kennis die we binnen de minor opdoen over hoe je daarmee om gaat is dus van grote waarde voor zowel de praktijk als het toekomstige kunst- en ontwerponderwijs.”
Ook zullen studenten van AKV|St.Joost en CMD experimenten voor het expertisecentrum doen tijdens het Playgrounds Festival en de FreeSpace.
“Veel studenten weten niet dat er kansen voor ze liggen binnen het lectoraat.”
Zichtbaar binnen academies
Van Dartel vindt het van belang om de waarde van een lectoraat binnen academies te laten zien. “Veel studenten weten bijvoorbeeld niet dat er kansen voor ze liggen om met hun afstudeerwerk aan te sluiten op lopend onderzoek binnen het lectoraat. Daarnaast biedt het lectoraat zo nu en dan stages aan of werken er studentassistenten mee aan het faciliteren van het onderzoek. Toen ik zelf nog aan de universiteit studeerde dacht ik ook dat professoren vooral bezig waren met lesgeven, totdat ik er als onderzoeker aan de slag ging en inzag hoeveel energie er in hun onderzoek gaat zitten.”
Naast zijn werkzaamheden als lector bij het Expertisecentrum Kunst en Vormgeving werkt Van Dartel als curator bij V2_, Instituut voor de Instabiele Media in Rotterdam. “Het mooie is dat ik daar nu veel studenten van AKV|St.Joost en CMD voorbij zie komen. Terwijl ik vreesde dat die twee rollen elkaar mogelijk in de weg zouden gaan zitten, is het omgekeerde waar; de twee verrijken elkaar juist.”
Twee lectorale redes
Vrijdag 18 november zal Van Dartel het onderzoek binnen zijn lectoraat verder toelichten in een lectorale rede. Ook lector Sabastian Olma houdt dan zijn lectorale rede. Hij onderzoekt hoe kunst de westerse wereld weer ambitie kan geven. De middag begint om 14.30 uur. Aanmelden kan via deze link
Punt. Of had jij nog wat?