Avanslector: ‘In de schaduwwereld spelen zich ernstige taferelen af’

Ondermijnende criminaliteit komt, vooral in Brabant, de laatste maanden veelvuldig in het nieuws. Avanslector Integrale Veiligheid Sjaak Khonraad en Ron Tenge, directeur Academie voor Veiligheid en Bestuur, maken zich hard voor meer kennis en bewustzijn onder studenten die straks het werkveld betreden.

Ondermijnende criminaliteit betekent grofweg de vermenging van onderwereld en bovenwereld. In tv-series zoals Smeris en Penoza lijkt het haast romantisch. In de realiteit is het minder rooskleurig. Eén ding is zeker: de ondermijnende criminaliteit in Brabant is niet mals. Alleen al in Tilburg wordt 800 miljoen euro verdiend met hennepteelt door naar schatting 2000 tot 3000 burgers. Vaak met medeweten van buren, die in sommige gevallen zelfs een graantje meepikken. Al dan niet onder dwang door intimidatie.

Lector Integrale Veiligheid Sjaak Khonraad: “In de schaduwwereld spelen zich ernstige taferelen af.” Ron Tenge, directeur van de Academie voor Veiligheid en Bestuur: “Criminelen verdienen enorm veel geld. Schattingen lopen uiteen van 9 tot 19 miljard euro per jaar. Dat geld moet weer worden geïnvesteerd, bijvoorbeeld in vastgoed of bedrijven. Ze worden zo steeds invloedrijker en onzichtbaarder als crimineel.”

De overheid heeft niet de juiste middelen om die praktijken tegen te gaan

Witwassen
Omkoping of chantage van burgers, bedrijven en bestuurders; criminelen schuwen niks. Geld witwassen verloopt soepel via een van de tien kapperszaken in dezelfde straat of die pizzeria waar nooit iemand zit. Achter de deuren van winkels, instanties, bij motorbendes en in kleine achterafkamertjes gebeurt veel meer dan waar wij ons van bewust zijn.

De aanpak vereist een lange adem. De overheid heeft niet de juiste middelen om die praktijken tegen te gaan. Zij zijn gebonden aan budgetten en wet- en regelgeving. Khonraad: “Criminelen hebben daar lak aan. Zij infiltreren op een brutale manier in bijvoorbeeld woonwijken, winkels en bedrijven.” Zij kennen hun wegen en trucjes om de wet te omzeilen, waarbij geweld en intimidatie niet worden geschuwd.

Groeiend fenomeen
Het beïnvloedt iedereen die ermee te maken krijgt. Tenge: “We beogen te bereiken dat de jonge professionals die Avans verlaten zich bewust zijn van dit groeiende fenomeen. Zoals sociale werkers, juridische dienstverleners, financiële dienstverleners, veiligheidsmedewerkers, aannemers, HR-mensen. Studenten moeten een handelingsrepertoire als antwoord hebben of kunnen ontwikkelen.”

Criminelen infiltreren bij financiële dienstverleners zoals banken en accountants, in het openbaar bestuur waar men vergunningverlening en handhaving probeert te beïnvloeden en bij logistieke bedrijven die goederen over Nederland verdelen. Bewustzijn, een handelingsrepertoire en weerbaarheid worden gecreëerd tijdens stages, via gastcolleges en de onderzoeken van Khonraad en collegae.

‘We kunnen niet meer voorkomen dat we afglijden naar Italiaanse toestanden’

Italiaanse toestanden
In de praktijk leer je het meeste en doen zich bijzondere situaties voor, kan ook Tenge beamen. “Burgemeesters worden onder druk gezet. Criminelen proberen zelfs eigen mensen in politieke partijen te krijgen die via die weg proberen de besluitvorming te beïnvloeden. Als officier van justitie ontmoette ik raadsleden en wethouders van wie ik wist dat er een strafrechtelijk onderzoek tegen hen liep. Maar dat wist de rest van het gemeentebestuur niet en dat kon ik ook niet vertellen. We kunnen niet meer voorkomen dat we afglijden naar Italiaanse toestanden. De onwetendheid en naïviteit moet uit onze samenleving, dat is stap één.”