Michael Echteld houdt op 22 september zijn lectorale rede ‘Goede levenseindezorg als kenmerk van een solidaire, inclusieve en beschaafde samenleving’. De Avanslector bevindt zich met zijn lectoraat midden in het maatschappelijk debat.
‘Hoe zorgen we voor mensen die zelf met leven willen stoppen en mensen die bijvoorbeeld vanwege ziekte een korte levensverwachting hebben?’
Had je bij de start van het lectoraat verwacht dat het onderwerp zo’n grote rol zou gaan spelen in Nederland?
“Dat kwam als een complete verrassing. Eigenlijk dacht ik dat na het verschijnen van het rapport van Paul Schnabel de discussie over voltooid leven wel gevoerd was. Toen kwam de regering met een eerste aanzet voor wetgeving en werd het een van de belangrijkste onderwerpen tijdens de verkiezingscampagne. Een paar weken geleden kwam daar het nieuws over het dodelijke poeder nog bij.
Ik hoop vooral dat dit een positief effect heeft op kwetsbare groepen in onze samenleving. Door alle publiciteit hoor je nu over mensen waar voorheen weinig aandacht voor was. Het zou mooi zijn als we de discussies rondom voltooid leven op een positieve manier uitbuiten. Hoe zorgen we voor mensen die zelf met leven willen stoppen en mensen die bijvoorbeeld vanwege ziekte een korte levensverwachting hebben?”
De discussie rondom het voltooid leven, raakt veel mensen in de samenleving. Iedereen heeft er een mening over, vaak vanuit een ideologische achtergrond. Heb je als lector het idee dat wat je doet daarom onder een vergrootglas ligt?
“Je moet goed oppassen dat je niet ‘geclaimd’ wordt door een van de partijen. Ik wil niet iets zeggen waar bepaalde groepen makkelijk mee weglopen. Daarom is het ook zo belangrijk om alles wat wij doen te nuanceren.”
‘We moeten af van de negatieve beeldvorming rondom ouderen’
Nederland vergrijst en de zorgkosten gaan omhoog. Is er straks nog ruimte voor uitgebreide zorg bijvoorbeeld voor ouderen?
“De centrale vraag is: hoe gaan we om met onze ouderen? We zijn een individualistische samenleving. Mensen die niet meer zelfstandig zijn, tellen daarin minder mee. Dat hun betekenis minder wordt, is dus cultureel bepaald. We moeten af van de negatieve beeldvorming rondom ouderen. Als je maar vaak genoeg hoort en leest dat je te duur bent en de samenleving tot last bent, ga je daar zelf in mee. We moeten andere oplossingen zoeken. Activering heeft positieve effecten op ouderen. Als we de periode van kracht, activering en welzijn kunnen verlengen, willen minder mensen dood.”
Het thema van het lectoraat raakt ook de hogeschool, zoals in het geval van zelfdoding van studenten.
“Dan ga je ook na hoe dit soort zaken bij Avans geregeld zijn. Doen wij alles wel goed? Dat zijn we nagegaan en het protocol dat er ligt is goed. De bekendheid ervan kan wel beter.”
Met welke concrete vraag houdt het lectoraat zich bezig?
“De kenniskring is pas op 1 september gestart, we hebben nu drie projecten geformuleerd. Ten eerste het herkennen van de fases van levenseindezorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Ten tweede een onderzoek naar de belemmerende factoren rond gedeelde besluitvorming bij kwetsbare mensen in verpleeghuizen. Tenslotte onderzoek naar doodswensen bij mensen met autisme. Voor alle projecten geldt dat we continu de praktijk betrekken bij wat we doen.”
Op welke wijze worden studenten betrokken bij het lectoraat?
“Ik geef gastcolleges waarin ik vertel over het expertisecentrum, het lectoraat en de kenniskring. Daarbij roep ik ook studenten op om zich bij ons aan te sluiten. We hebben ook de blik van studenten nodig op de vragen waar wij ons mee bezighouden. Dit leidt er toe dat studenten via stage of afstuderen een bijdrage leveren aan het lectoraat en daarnaast zelf hun kennis verdiepen.”
Michael Echteld geeft op 22 september zijn lectorale rede bij Avans in Breda. De bijeenkomst start om 14.30 uur. Aanmelden kan hier.
Punt. Of had jij nog wat?