“Als alle agenten zoals Rachid al Kahja zouden zijn, zou heel Nederland van de politie houden”, denkt Mohamed Lakjah, derdejaarsstudent aan de Akademie voor Kunst en Vormgeving|St.Joost. Met medestudenten Benjamin van der Hoek en Kenneth Fluonia volgde hij vier dagen lang de internetsensatie en populaire wijkagent uit Breda voor een documentaire over twee actuele maatschappelijke thema’s: de politie en polarisatie.
Wijkagent Rachid opereert voornamelijk in Teteringen en draait avonddiensten in de Bredase binnenstad. Hij is actief op Instagram en werd daar binnen enkele weken populair onder jongeren. Knap, want het imago van de politie is niet denderend onder deze doelgroep. Jongeren voelen zich vaak onbegrepen, vooral jongeren met een migrantenachtergrond. ‘In de verdiepende interviews stellen mensen met een migrantenachtergrond dat de politie etnisch profileert, met twee maten meet en dat er sprake is van machtsmisbruik’ stond in een groot onderzoek van Motivaction. Boetes uitdelen en hen vermanen, draagt daar ook niet aan bij. Maar wanneer Rachid ergens rondloopt, wordt hij aangesproken en willen jongeren met hem op de foto.
Agent met migrantenachtergrond
De documentaire komt voort uit de minor Arts & Humanity. “Het ging onder andere over polarisatie, in samenwerking met politie”, vertelt Benjamin. Vanuit de minor kwam de vraag hoe je vanuit een kunstvorm de polarisatie kunt aanpakken. “We wilden graag een documentaire maken over een agent met migrantenachtergrond en hoe hij zich beweegt.” Het drietal benaderde Rachid via Instagram. “Hij reageerde meteen héél enthousiast.”
De wijkagent heeft Marokkaanse wortels en is geboren in Nederland. Dat hij agent wilde worden heeft volgens de AKV-studenten ook niet zo zeer te maken met zijn achtergrond, meer met zijn jongensdroom. Mohamed: “Verbinden is iets dat in hem zit. Hij heeft zijn eigen kijk op polarisatie.”
Fly on the wall
Vier dagen lang volgde het drietal de wijkagent tijdens zijn werkzaamheden. “Het voelde vanaf het begin heel natuurlijk met hem. We draaiden continu en hij zei zelf ook: ik heb het niet eens meer in de gaten”, vertelt Mohamed. Benjamin vult aan: “We waren echt een fly on the wall. Alles wat je terugziet, is ook écht gebeurd. We hoefden hem niet aan te sturen.”
‘Alles wat je terugziet, is ook écht gebeurt’
Instagramhit
“Rachid vergelijkt zichzelf veel met collega’s, hij zegt: de een houdt je aan en geeft veel boetes. Ik geef één boete en ga in gesprek zodat diegene deze fout de volgende keer niet meer maakt’”, zegt Benjamin. Zijn inlevingsvermogen en persoonlijke benadering maken hem volgens de studenten uniek. De dialoog aangaan is een werkwijze die kenmerkend is voor de wijkagent. Dat uit zich onder andere via zijn Instagramaccount.
Wekelijks gaat Rachid live via Instagram Stories om vragen van volgers te beantwoorden. Oorspronkelijk startte hij zijn account om de bewoners van zijn wijk op de hoogte te houden. Maar ook buiten de wijk vergaarde hij veel volgers. Mohamed: “Voor jongeren is hij heel toegankelijk. Via Instagram durven ze hem ook aan te spreken. Hij krijgt echt goede vragen binnen die zij anders nooit zouden stellen.”
‘Jongeren zeiden: ‘Hij is écht de enige goede agent!’
Respect afgedwongen
Tijdens het filmen, gingen ze onder andere langs bij het wijkcentrum in Teteringen. Een moment dat de studenten nog goed bij staat. “In het centrum komen moeilijk opvoedbare jongeren samen. Elke week gaat Rachid langs om een praatje te maken met hen. Hij knoopte het gesprek aan met een jongen die voor het eerst in een lange periode zijn vader weer zou zien. Na het gesprek stonden ze op en gaf Rachid de jongen een knuffel”, vertelt Mohamed. “Dat raakte bij ons een gevoelige snaar. Het was een heel mooi moment.” Maar ook de avond in de binnenstad was opvallend. Benjamin: “Tijdens de horecadienst in de binnenstad gaf hij veel jongeren high fives en velen wilde met hem op de foto. Ze zeiden: ‘Hij is écht de enige goede agent!’ Rachid heeft respect afgedwongen onder hen door zijn werkwijze. ‘Hij snapt ons’, zeggen zij.”
Antwoord op polarisatie
Wanneer Benjamin en Mohamed over Rachid praten, klinkt door dat er een bijzondere dynamiek was tijdens het filmen. De bewondering voor de wijkagent hoor je in hun stemmen. Mohamed: “Hij heeft een uitgesproken karakter. Als wij een andere agent hadden getroffen, hadden we een hele andere documentaire gemaakt. Rachid raakt de kern van de polarisatie. Omdat hij bruggen slaat bijvoorbeeld. Hij is heel intensief bezig met die band en klik met mensen.”
De studenten noemen hem dé oplossing om de polarisatie in de samenleving en politie tegen te gaan. “Als de politie zoals hem te werk zou gaan, zou heel Nederland van de politie houden”, denkt Mohamed.
‘Rachid raakt de kern van de polarisatie’
Vervolg
De documentaire was twee weken geleden voor het eerst te zien tijdens een expositie in Utrecht. Benjamin: “Er kwamen wat agenten naar ons toe en de film gaat nu intern besproken worden. Verder zijn er plannen om de documentaire langer te maken en aan te bieden aan omroepen. Het verhaal van Rachid is een verhaal dat door mensen gezien mag worden.”
Punt. Of had jij nog wat?