Terug naar overzicht

Strijd om vergoeding van antidepressiva afbouwmedicatie: deze student neemt het op tegen farmaceuten

Het afbouwen van het gebruik van antidepressiva, slaap- en kalmeringsmiddelen en antipsychotica vergt vaak een niet al te gemakkelijke en lange weg. De Bossche student Tess Janssen weet dat uit eigen ervaring. De medicatie die haar helpt bij het afbouwen van antidepressiva, wordt niet vergoed. Zij maakt zich nu hard voor de vergoeding van de zogenoemde taperingstrips.

Tess kreeg ongeveer tien jaar geleden anorexia. In haar weg naar beterschap kreeg ze intensieve behandelingen. In die tijd ontwikkelde ze een dwangstoornis. “Ik kwam er niet meer uit. Als ik weer beter at, werd de stoornis erger en vice versa. Ik heb altijd geroepen: ik wil geen antidepressiva.” Uiteindelijk ging Tess toch aan de medicatie. “Het haalde de scherpe randjes er vanaf. De paniekaanvallen en het bijna niet eten werden hierdoor minder.”

Meer dan één miljoen Nederlanders gebruiken antidepressiva. Voor uiteenlopende redenen zoals een depressie tot dwangstoornis. Het stoppen met antidepressiva lukt niet altijd of alleen met veel moeite en klachten. De ontrekkingsverschijnselen verschillen van fysieke klachten zoals last van je darmen tot psychische klachten en in sommige gevallen zelfs suïcide.

‘Ik heb altijd geroepen: ik wil geen antidepressiva’

Tess gebruikt vijf jaar antidepressiva, waarvan ze al twee jaar aan het afbouwen is. “Dat afbouwen bleek helemaal niet zo gemakkelijk”, vertelt Tess.

Stapsgewijs afbouwen
Tijdens een uitzending van De Wereld Draait Door zat een man aan tafel. Zijn dochter werd door haar vriend vermoord. De voornaamste reden voor deze daad, volgens de vader, was het niet goed afbouwen van de antidepressiva. “Dit is een uitzondering. Aan diezelfde tafel zat ook hoogleraar in de psychiatrie Jim van Os en hij vertelde over de ‘gewone’ klachten van het afbouwen. Ik herkende mezelf hierin en realiseerde dat ik niet de enige was die hier last van heeft.” Van Os sprak over taperingstrips als hulpmiddel. “Perfect, dat is wat ik wil, wat ik zoek”, vertelt Tess.

Het herstellen van de eet- en dwangstoornis ging goed. “Maar ik ervaarde veel bijwerkingen van de medicatie. Als de medicijnen werken, dan neem je die bijwerkingen voor lief, maar ik had geen klachten meer dus ik wilde afbouwen. Wanneer je in therapie bent, sta je onder toezicht van een psychiater, daarna niet meer. Op papier weet de huisarts wel van het traject daarna, maar je wordt niet meer in de gaten gehouden.” Tess gebruikte 60 mg per dag en bouwde in eerste instantie af met 10 mg per dag. Met heftige bijwerkingen als gevolg.

‘Als de medicijnen werken, dan neem je die bijwerkingen voor lief’

Sinds die bewuste aflevering van DWDD gebruikt Tess taperingstrips bij het afbouwen van haar medicatie. In plaats van de dosering van de medicijnen met grote stappen te minderen, helpen deze strips stapsgewijs. Elke dag is de dosering nét wat lager dan de vorige, waardoor de bijwerkingen op die manier minimaal zijn. “Deze strips zijn op maat. Wie je ook bent, hoe lang je het ook gebruikt en welke dosering je hiervoor ook nam: iedereen kan hiermee afbouwen.”

Groot knelpunt
Het is dus hét ideale middel om van de antidepressiva af te komen. Op dit moment is er maar één apotheek in Nederland die deze afbouwmedicatie levert. Deze maakt de apotheker zelf en wordt, zoals veel andere medicijnen, niet geleverd door fabrikanten. Dat is één van de redenen dat zorgverzekeraars de medicatie niet vergoeden. Maar ook omdat er geen officieel wetenschappelijk bewijs van de werking is. Lastig, volgens Tess: “Voor het hoogste niveau wetenschappelijk onderzoek is er een homogene onderzoeksgroep nodig. Maar niemand die antidepressiva gebruikt, is hetzelfde. De klachten bij het afbouwen zijn divers en afhankelijk van de medicatie en hoe lang iemand deze al gebruikt.”

‘De farmaceutische industrie heeft een dikke vinger in de pap’

“Afhankelijk van de dosering kosten de strips tussen de 85 en 125 euro. Dat is veel geld voor studenten of anderen die het financieel minder goed hebben. De farmaceutische industrie heeft een dikke vinger in de pap. Iedereen die antidepressiva gebruikt, is mooi meegenomen.”

Vereniging Afbouwmedicatie
Samen met twee anderen, richtte Tess de Vereniging Afbouwmedicatie (VA) op. De vereniging zet zich in voor het verantwoord afbouwen van antidepressiva, meer bekendheid voor het probleem, dat het overal verkrijgbaar is en opname van taperingstrips in het basispakket. Maar ze pleiten ook voor nieuwe richtlijnen. Want die huidige zijn veel te vaag, weet Tess: “Er staat in de richtlijnen dat een psychiater een patiënt goed moet begeleiden bij het afbouwen. Maar ‘goed’, wat is dat?,” vraagt ze spottend.

Eind januari overhandigde de VA een petitie aan de Tweede Kamer. Hierin vroegen zij dringend de hulp van de leden van de Tweede Kamer om de toegang tot en vergoeding van afbouwmedicatie mogelijk te maken. Naar aanleiding van de petitie werden er 32 Kamervragen gesteld. In reactie daarop zei Minister Medische Zorg Bruins op 14 maart: zorgverzekeraars en farmaceuten moeten samen tot een plan komen voor een verantwoorde afbouw.

‘Deze verzamelde ervaringen vormen praktijkgericht bewijs’

Sinds de oprichting van de VA stromen de verhalen van lotgenoten binnen. Gezien wetenschappelijk bewijs lastig te vergaren is, zijn deze verhalen welkom. “Deze verzamelde ervaringen vormen praktijkgericht bewijs.”

Strijdvaardig
“We staan aan het begin van iets dat heel groot kan worden”, vertelt Tess strijdvaardig. “Een vriendin zei laatst: als jij onrecht ontdekt, bijt jij jezelf er helemaal in vast en doe je er alles aan tot het probleem aangepakt is.”

Met Tess gaat het goed. “Ik heb nog wat klachten en net als anderen ben ik bang om terug te vallen, maar ik heb een keuze om langzamer af te bouwen wanneer nodig. Ik wil nóóit meer terug naar die klachten”, vertelt ze. “Het gaat écht goed, daar ben ik gezegend mee.”

Punt. Of had jij nog wat?

Meer lezen?