Minder studie-uitval, meer masteropleidingen en het terugdringen van tekorten op de arbeidsmarkt. Het zijn belangrijke speerpunten uit de nieuwe strategische agenda van de Verenging Hogescholen. Voorzitter Maurice Limmen licht ze toe.
“Het beroepsonderwijs is even waardevol als het wetenschappelijk onderwijs.” Volgens Maurice Limmen, die een half jaar geleden aantrad als voorzitter van de Vereniging Hogescholen, wordt het hoog tijd dat het hbo anders wordt gewaardeerd. Hij heeft vandaag zijn nieuwe strategische agenda gepresenteerd aan minister Van Engelshoven.
Een van de onderwerpen is de hoge studie-uitval, al jaren een enorm probleem in het hbo. Van de studenten die in 2017 begonnen aan een opleiding, viel 15,7 procent na één jaar uit en stapte nog eens 17,8 procent over naar een andere studie. Eén op de drie hbo-studenten haalt het eerste jaar dus niet. Een verspilling van talent, vindt Limmen, al is het switchen van opleiding minder ernstig dan uitval: “Het kan ook een oplossing zijn.”
Uitval naar beneden
Dat die uitval- en switchcijfers naar beneden moeten, daar is geen twijfel over bij de hogescholen. Maar aan landelijke streefcijfers begint Limmen niet, dat is volgens hem niet de taak van de Vereniging Hogescholen. “Ik ga niet zeggen: ik heb nog eens gewikt en gewogen, dit percentage gaat het worden.” Dat is volgens hem de verantwoordelijkheid van hogescholen en hun medezeggenschapraden. In de kwaliteitsafspraken zijn punten opgesteld hoe zij het onderwijs zelf willen verbeteren. “Dat blijven we monitoren”, aldus de voorzitter.
‘Ik ga niet zeggen: ik heb nog eens gewikt en gewogen, dit percentage gaat het worden’
Wel staat in de agenda dat hogescholen hun eerstejaars in de eerste honderd dagen van hun studie meer begeleiding gaan bieden. De focus ligt daarbij op zaken als plannen, prioriteiten stellen en de concentratie vasthouden, waar veel havisten en mbo’ers moeite mee hebben. “Het is belangrijk dat we er ook snel bij zijn als ze twijfelen of ze de juiste studiekeuze hebben gemaakt, zegt Limmen. “Ze moeten niet in hun eentje blijven dubben.”
Betere voorbereiding havisten en mbo’ers
Zou het, gelet op de problemen, niet goed zijn om eerstejaars langer dan honderd dagen bij de hand te nemen? “De redenen voor uitval verschillen enorm per hogeschool”, zegt Limmen, “En je moet ook continu blijven bedenken wat haalbaar is. Met het voortgezet onderwijs en het mbo zoeken we nu ook naar manieren om havisten en mbo-studenten beter voor te bereiden op het hbo. Dan kunnen ze vast kennismaken met onze manier van lesgeven en bepalen of het hbo bij hen past.”
Ook wil het hbo gaan experimenteren met andere vormen van het bindend studieadvies om onnodige uitval tegen te gaan. Maar of hogescholen kiezen voor een streng bsa in het eerste jaar of voor juist iets heel anders, blijft volgens Limmen hun eigen verantwoordelijkheid. “Het gaat erom dat het werkt, dan vinden wij het goed.”
Meer hbo-masters
Door het ontbreken van een passend masteraanbod worden hbo-studenten op dit moment gehinderd in hun keuzes, stelt de Vereniging Hogescholen in haar strategische agenda. Er moeten daarom meer hbo-masters komen, vindt Limmen. Niet alleen om studenten de kans te geven zich verder te ontplooien zonder meteen naar de universiteit te hoeven, maar ook om het hbo aantrekkelijker te maken voor vwo’ers. “Voor veel vwo’ers zou een hogeschool een goede keuze zijn, niet iedereen hoeft fundamenteel onderzoek te gaan doen.”
‘Hoe zorgen we ervoor dat mensen in Nederland hun brood kunnen blijven verdienen?’
Van alle plannen uit de strategische agenda heeft voormalig CNV-voorzitter Limmen de meeste affiniteit met die voor de arbeidsmarkt. “Ik heb veel beroepen zien verdwijnen. Hoe gaan we daar met z’n allen mee om? Hoe zorgen we ervoor dat mensen in Nederland hun brood kunnen blijven verdienen?”
Steentje bijdragen
De Vereniging Hogescholen wil haar steentje bijdragen door beter in te spelen op de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. “Dus dat betekent bijvoorbeeld dat wij bij financiële opleidingen meer ict-elementen aanbieden, omdat daar tegenwoordig veel ICT-kennis nodig is.”
Maar Limmen kent de gevaren. Het is nog maar kortgeleden dat een aantal lichtingen pabo-afgestudeerden met geen mogelijkheid aan het werk kwam. “Het hoger beroepsonderwijs is in zekere zin een mammoettanker die niet al te snel kan zwenken. Tegen de tijd dat die gekeerd is, had die weer een andere kant op moeten gaan. Dat risico wordt volledig onderkend.”
Niet gek laten maken
Hij wil zich dan ook niet voor het karretje laten spannen van de politiek en de werkgevers. “Als er tekorten zijn, dan willen wij daar uiteraard over nadenken, maar wij hebben wel ons eigen oordeel over de vraag of dat een korte- of een langetermijnkwestie is. We moeten ons niet gek laten maken.”
Hbo-voorman Limmen: “We moeten ons niet gek laten maken” Bovendien ziet hij het niet alleen als een taak van de hogescholen. Werkgevers moeten ook bijdragen aan de scholing van hun werknemers. Hij beschouwt het als zijn persoonlijke missie om de banden op dit punt steviger aan te halen. “In het Nederlandse model is er niet direct financiering vanuit werkgevers voor initieel onderwijs. Er ligt wel een verantwoordelijkheid als het gaat om de financiering van praktijkgericht onderzoek. Daarvoor kunnen we zeker naar de werkgevers kijken.”
Punt. Of had jij nog wat?